Nauka inwestowaniapoziom średnio zaawansowany

Obawa przed ryzykiem

Ryzyko jest wpisane w naturę inwestowania. Jeśli się go boisz i chcesz unikać strat za wszelką cenę, ciężko Ci będzie podejmować decyzje racjonalnie. Dlaczego? Ponieważ ograniczasz sobie możliwości realizacji swoich celów finansowych. Wybierasz rozwiązania obarczone najniższym ryzykiem, a co za tym idzie, również najniższym potencjałem zysku. Nie skupiasz się na dłuższej strategii dążenia do celu, tylko na przejściowych niepowodzeniach. W efekcie reagujesz impulsywnie, np. bez względu na swój pierwotny plan inwestowania sprzedajesz przecenione papiery, aby ograniczyć jakąkolwiek stratę.  

Jak sobie z tym radzić?

• inwestuj tzw. luźną gotówką. To suma pieniędzy, której ewentualna strata nie wpłynie na pogorszenie się Twojej sytuacji życiowej. Więcej o zarządzaniu budżetem przeczytasz w Nauce inwestowania na stronie Jak zbudować kapitał inwestycyjny
• ustal własną strategię i się jej trzymaj. Strategia powinna określać Twój apetyt na zysk i tolerancję straty. Określ w niej, jaka strata jest dla Ciebie do zniesienia. Zaplanuj scenariusze, tj. obmyśl strategię na lepsze, ale też gorsze czasy. 
• cierpliwości! Nie sprawdzaj codziennie, czy Twoja inwestycja zmienia wartość. W ten sposób tylko oddalasz się od założonego planu. Inwestycja będzie zmieniać wartość w czasie. To normalne. Ustal, jak często będziesz sprawdzać swój portfel np. raz na kwartał. Wtedy zrób ewentualne zmiany.

Przecenianie własnych możliwości

Przeszłe doświadczenia budują Twoją wizję przyszłości. To zupełnie naturalne. Często jednak, w myśleniu o przyszłości bardzo ją upraszczamy i nie myślimy o scenariuszach, które również mogą się wydarzyć. Według Nassima Taleba – inwestora giełdowego i twórcy koncepcji błędnej narracji – oszukujemy siebie, ponieważ bierzemy nasze nieobiektywne i często nieprawdziwe opowieści o przeszłości za klucz do przewidywania przyszłych wydarzeń.

A co ze szczęśliwym trafem, przypadkiem lub pechem? Zapominamy o nich, bo myślimy tylko o tym, co widzimy. Jak to się ma do inwestowania?

Przykład

W oko wpadły Ci akcje spółki X. Bazując na informacjach, które znasz, przypominasz sobie pojedynczą sytuację, kiedy ich wartość spadła, zamiast przeanalizować wartość akcji w czasie. Opierając się na tej wiedzy podejmujesz decyzję. Efekt? Rezygnujesz. W Twoim przekonaniu, to na pewno się nie opłaci, a to wcale nie musi być reguła.

Jak sobie z tym radzić?

• filtruj informacje i sprawdzaj źródła. Nie odrzucaj ich tylko dlatego, że się z nimi nie zgadzasz ;-)
• zapytaj eksperta skąd czerpać sprawdzone informacje. Czytaj media branżowe, słuchaj fachowych podcastów, przejrzyj ciekawe blogi
• nie bierz za pewnik własnych doświadczeń i sprawdzaj alternatywne rozwiązania. Pytaj siebie, co by było, gdyby? Na przykład: może jednak dokupić fundusz zamiast sprzedać? Lub odwrotnie? Sprawdź na własnym przykładzie, jakby to było podjąć inną decyzję? 
• sprawdzaj notowania funduszy. Dzięki nim możesz porównać, jak określone fundusze zachowywały się w przeszłości – odnosząc to do ich składu i różnych warunków rynkowych. 

Działania impulsywne

Media uwielbiają podgrzewać atmosferę. Szczególnie lubią bombardować nas szokującymi nagłówkami. Choć lubimy je czytać, nie powinny być źródłem wiedzy o inwestowaniu. Kiedy za bardzo koncentrujesz się na bieżącej sytuacji, przestajesz dostrzegać szerszą perspektywę. Skupianie się na bieżącej fali spadków na rynku – wiadomościach, artykułach w prasie, notowaniach na czerwono – powoduje, że widzimy jedynie ten wycinek rzeczywistości rynkowej, jakby świat miał się skończyć na recesji. Jednak analiza historyczna pokazuje, że przeceny są elementem cyklicznym, powtarzalnym i czymś zupełnie naturalnym.

Jak sobie z tym radzić?

• przygotuj się na czarny scenariusz, aby nie spanikować. Wyznacz wartości starty tzw. granicę bólu (kwotowo lub procentowo), przy osiągnieciu której podejmiesz określone (już na etapie planowania inwestycji) działania
• emocje nie są dobrym doradcą inwestowania. Wybieraj branżowe media i rzetelne źródła informacji, takie jak: strony relacji inwestorskich spółek, komunikaty ESPI, serwisy informacyjne agencji prasowych. Możesz też korzystać z social mediów, ale pamiętaj - zachowaj ostrożność i filtruj wszystkie informacje!

Podążanie za tłumem

Chciwość i strach. Znasz te emocje? Pierwsza z nich odpowiada za chęć zysku, druga boi się straty. Hossa przyciąga inwestorów, kierowanych chęcią zarobienia. Ci niedoświadczeni zazwyczaj kupują w trendzie wzrostowym, gdy instrumenty są drogie. Mają optymistyczne nastawienie. Nie baczą na sygnały ostrzegawcze.  Gdy sytuacja się zmienia i pojawia się panika na rynku, zgodnie z psychologią tłumu, dołączają do większości i zaczynają sprzedawać przeceniające się instrumenty. To normalne, ponieważ w sytuacjach, w których nie masz pewności co zrobić, Twoim źródłem informacji są zachowania innych ludzi.

Co zrobić w takiej sytuacji?

• powtórzymy się, ale to jedyna metoda - musisz mieć plan, najlepiej długoterminowy. Trzymaj się go. Jasno określ sytuacje, w których możesz w niego ingerować
• możesz też przyjąć postawę „na przeczekanie”. Jeśli masz świadomość swoich reakcji i faktu, że możesz nie powstrzymać się przed nieprzemyślaną decyzją, tym samym zaburzyć swoją strategię inwestycyjną, przeczekaj zawirowania. Nie ulegaj pokusie zaglądania do inwestycji. To jest oczywiście opcja dla tych, którzy są pewni, że zrobili porządną robotę, planując swoją długofalową strategię.