Jak zarządzaćbudżetemi wydawać mniej

Czego dowiesz się z tej strony?

Dobra wiadomość jest taka, że zarządzanie pieniędzmi nie jest trudne. Trzeba to robić systematycznie i świadomie. Na tej stronie skupimy się na zwiększaniu różnicy pomiędzy tym, ile pieniędzy wpływa do Twojego portfela, a tym, ile z niego wypływa. Możesz skorzystać z naszych podpowiedzi, opisanych w trzech krokach lub wypracować własny sposób. Pamiętaj, że zarządzanie budżetem to umiejętność, której można się nauczyć.

Rzeczywistość w dwóch wymiarach

Twoje finanse są jak jezioro, do którego z jednej strony woda wpływa, a z drugiej wypływa. To „jezioro” jest tym większe, im większa jest różnica pomiędzy tym, co otrzymujesz, a tym, co wydajesz.

Zarządzanie pieniędzmi polega na tym, aby dostawać ich jak najwięcej, przy akceptowalnym nakładzie pracy i wydawać jak najmniej, a przy tym zachować akceptowalny poziom życia.

Zwiększanie przychodów to najczęściej proces, który trwa, a dodatkowo wymaga zaangażowania i pracy. Z reguły nie jest to też proste. Jest to jednak możliwe i w połączeniu z ograniczeniem wydatków, może pomóc uzyskać pożądane efekty.

Jak zwiększyć przychody:

  • możesz zmienić ich źródło – zmienić pracę na lepiej płatną lub założyć własną działalność
  • możesz uzyskać dodatkowe źródło przychodów
  • poprzez zyski kapitałowe – możesz wykorzystać wiedzę, którą tu zdobędziesz
  • poprzez gry losowe – pamiętaj jednak, że szanse na „szóstkę” to około jeden do czternastu milionów, dlatego inne metody są, mimo wszystko pewniejsze ;)

Zanim wydasz pieniądze, zadaj sobie kilka pytań:

  • czy ten wydatek jest obowiązkowy?
  • czy naprawdę potrzebujesz tego, co chcesz kupić?
  • jaką potrzebę zaspokajasz i czy da się to zrobić w inny, tańszy sposób?
  • czy na Twoją decyzję wpływają emocje chwili i czy nie będziesz jej później żałować?


Poznaj sprawdzone metody zarządzania finansami, które szerzej opisujemy w dalszej części strony:

  • wg zasady 50/30/20
  • wg zasady 80/20
  • wg zasady 70/20/10
  • oddzielne konta bankowe

Zarządzanie budżetem wg zasady 50/30/20

Jest to rozwinięcie metody 20/80. Wymaga krytycznego spojrzenia na wydatki, dzięki czemu nauczysz się je lepiej grupować i docelowo oszczędzać efektywniej.

1. Policz swój miesięczny dochód.

2. Ustal kwoty dla „koszyków”:

  • 50% przeznaczasz na podstawowe potrzeby
  • 30% przeznaczasz na bieżące wydatki i zachcianki
  • 20% oszczędzasz.

3. Porównaj wartość koszyków z historycznymi wydatkami i oceń, czy założenia są wykonalne. Jeżeli nie - dopasuj kwoty do swoich możliwości.

4. Analizuj wydatki, aby na bieżąco wprowadzać korekty planu. Dopóki to możliwe, staraj się nie zmieniać kwoty, którą chcesz oszczędzić.

Wyzwania, na które możesz trafić w tej metodzie

  • jak odróżnić zachcianki od podstawowych potrzeb (np. awokado, masło orzechowe bio)?
  • jak oszczędzić 20%, gdy zarabiasz niewiele?
  • jak optymalnie ustalić proporcje, aby uzyskać najlepszy wynik bez wyrzeczeń ponad własne możliwości?

Na te pytania nie ma jednej dobrej odpowiedzi – po prostu próbuj i szukaj sposobów.

Zarządzanie budżetem wg zasady 20/80

To prosta metoda, którą łatwo wdrożysz w życie. Przyda Ci się konto oszczędnościowe.

1. Policz swój miesięczny dochód.

2. Za każdym razem, gdy otrzymasz wynagrodzenie, 20% od razu przelej na oszczędności – w myśl idei „najpierw zapłać sobie”.

3. Pozostałe 80% wydajesz wedle potrzeb i nie musisz śledzić, na co wydajesz tę część. Musisz jednak podejmować takie decyzje zakupowe, aby wystarczyło Ci pieniędzy do kolejnej wypłaty.

Analizuj historię swoich wydatków

  • jeżeli to możliwe, podnieś sobie poprzeczkę i spróbuj w kolejnym miesiącu odłożyć 25%
  • jeżeli początkowy poziom będzie zbyt trudny do osiągnięcia – spróbuj np. 15%.

Zarządzanie budżetem wg zasady 70/20/10

Ta metoda jest użyteczna, gdy masz zobowiązania, które musisz spłacić i nie chcesz przy okazji wpaść w „spiralę kredytową”.

1. Policz swój miesięczny dochód.

2. Ustal kwoty dla „koszyków”:

  • 20% przeznaczasz na spłatę zadłużenia lub innych zobowiązań – to powinien być priorytet
  • 70% przeznaczasz na bieżące, podstawowe wydatki
  • 10% oszczędzasz.

3. W miarę możliwości zrezygnuj z zachcianek i wydatków, które nie są absolutnie konieczne.

O czym musisz pamiętać w tej metodzie

  • To metoda, która ma pomóc odzyskać „zdrowie finansowe”, dlatego stosujesz ją, aby wyjść z niekomfortowej sytuacji. Gdy to osiągniesz, możesz zmienić swoją metodę na taką, która wymaga mniejszych wyrzeczeń.
  • Koszt kredytów i pożyczek jest z reguły wyższy od oprocentowania lokat i kont oszczędnościowych. Rozsądnie jest najpierw spłacić zadłużenie, a potem oszczędzać. Jeżeli jednak wszystkie zaoszczędzone pieniądze przeznaczysz na spłatę zadłużenia, to istnieje ryzyko, że niespodziewany wydatek, którego nie możesz uniknąć, zmusi Cię do wzięcia kolejnej pożyczki. Właśnie po to, aby tego uniknąć, odkładasz 10% na awaryjną poduszkę finansową. Korzystaj z niej tylko, gdy to niezbędne. A gdy jej wartość osiągnie satysfakcjonujący Cię poziom – skoncentruj się na spłacie zadłużenia tak szybko, jak dasz radę.

Zarządzanie budżetem przy pomocy oddzielnych kont 

Ta metoda sprawdzi się, gdy wiesz jakie masz cele i chcesz wiedzieć, kiedy zostaną zrealizowane. Do jej wdrożenia potrzebujesz osobnych kont lub np. konta oszczędnościowego z funkcją celów oszczędnościowych.

1. Jeżeli Twoje konta oferują taką możliwość – nazwij je zgodnie z przeznaczeniem np. budżet awaryjny, dom nad morzem, emerytura, studia dziecka. Dzięki temu łatwiej utrzymasz porządek w finansach.

2. Jeżeli korzystasz z celów oszczędnościowych lub innej formy zakładek/ skarbonek w koncie oszczędnościowym – ustal ich wartość docelową i nazwij je.

3. Ustaw stałe zlecenia z konta osobistego na inne konta lub cele. Najlepiej niech się realizują bezpośrednio po otrzymaniu wynagrodzenia. Dzięki temu, za każdym razem, gdy wejdziesz na konto, będziesz widzieć sumę, którą dysponujesz, a Twoje oszczędności będą się kumulować w tle. Nie będzie to też wymagało od Ciebie żadnych dodatkowych działań.

Jak określić cele "nieokreślone"

  • Gdy na przykład oszczędzasz na przyszłość i nie wiesz, ile dokładnie pieniędzy potrzebujesz, to po prostu przyjmij jakąś osiągalną wartość, która będzie aktualnym etapem. Gdy go osiągniesz, wyznacz sobie kolejny itd. Przykładowo, jeżeli chcesz mieć na emeryturze o 100 złotych miesięcznie więcej niż świadczenie z ZUS, przez kolejne 30 lat, Twój cel może wynosić 36 000 zł. Gdy Twój cel wynika z prawdziwego wyliczenia, łatwiej będzie Ci go realizować, bo będziesz wiedzieć, dokąd, i po co zmierzasz.
  • Jeżeli celem jest poduszka finansowa, policz ją na podstawie miesięcznych wydatków. Wyznacz taką wartość, która pozwoli Ci przeżyć określoną liczbę miesięcy, bez żadnych dodatkowych dochodów.

Krok 2. Sprawdzaj efekty 

Ustal okres, w którym wdrażasz metodę zarządzania budżetem, a gdy się skończy zrób przegląd i podsumowanie. Na początek mogą to być 3 miesiące, a jak zyskasz doświadczenie, możesz to robić rzadziej lub doraźnie, gdy zdarzy się coś ważnego w wymiarze finansowym.

W ramach przeglądu i podsumowania odpowiedz sobie na kilka pytań:

Oceń w jakim stopniu zostały zrealizowane i co na nie wpływało. Jeżeli czujesz taką potrzebę – wprowadź zmiany.

Spójrz na to ile zarabiasz i ile wydajesz. Jeżeli coś się zmieniło w tych wymiarach, uwzględnij to w swoich planach na kolejne miesiące.

Jeżeli inwestujesz, sprawdź, czy wynik Twoich inwestycji  w okresie, który oceniasz, był satysfakcjonujący. 

Policz, jaką część Twoich przychodów stanowią raty kredytów i koszty obsługi zadłużenia. Staraj się utrzymywać ten wynik poniżej 40%.
Jeżeli pożyczasz pieniądze – rób to odpowiedzialnie. Odsetki od kredytu to w pewnym sensie koszt nieczekania na realizację potrzeby. Zanim pożyczysz – rozważ, czy nie warto poczekać i odłożyć pieniądze w ramach codziennego zarządzania budżetem.

Policz, ile miesięcy pozostało Ci do planowanego przejścia na emeryturę. Tyle masz czasu na zbudowanie dodatkowego kapitału, który pozwoli Ci utrzymać poziom życia po przejściu na emeryturę. Możesz inwestować i oszczędzać samodzielnie lub skorzystać z gotowych rozwiązań IKE i IKZE.

Krok 3. Wyciągaj wnioski, wprowadzaj zmiany, kontynuuj.

Jak oszczędzać pieniądze

Są setki rad jak oszczędzać i wydawać mniej. Niektóre mogą Ci pomóc, a inne możesz uznać za bezużyteczne. Potraktuj poniższe przykłady jako inspirację – zastanów się nad nimi i przetestuj te, które uznasz za ciekawe.

  • nie marnuj żywności, nie kupuj za dużo, planuj posiłki, rób listy zakupów
  • porównuj ceny produktów, ale weź też pod uwagę koszty dojazdu i czas. Nie jedź przez pół miasta, aby oszczędzić złotówkę na kilogramie
  • porównuj ceny za kilogram lub litr – opakowanie może sugerować większy produkt niż w rzeczywistości
  • oceniaj sklepy przez pryzmat całych, podobnych koszyków (paragonów). Niska cena jednego produktu może być „wabikiem”, aby przyjechać i przy okazji kupić więcej produktów – droższych niż u konkurencji
  • korzystaj z promocji, ale oceń, czy na pewno tego potrzebujesz
  • jeżeli coś ma długi termin przydatności – zrób zapas w dobrej cenie. Ale tylko wtedy, gdy wiesz, że wykorzystasz wszystko, co kupisz
  • uważaj na chwyty marketingowe – FIT, EKO, BIO, GMO itp. oraz nagrody i certyfikaty – szukaj informacji, czy wyższa cena przekłada się na jakość i wartościowość produktów.

  • policz, ile wydajesz i ustal sobie limity, których nie zamierzasz przekraczać
  • kontroluj swoje limity – np. oznaczaj wydatki w historii konta i rób regularne podsumowania
  • unikaj spontanicznych zakupów. Tych najczęściej żałujesz dzień później
  • daj sobie czas na zastanowienie. Jeżeli sprzedawca nalega na szybką decyzję – zastanów się, czy nie próbuje Tobą manipulować
  • szukaj tańszych substytutów.   

  • uważaj na mikropłatności – gdy je zsumujesz w dłuższym okresie, mogą przestać być mikro
  • patrz na koszt roczny, a nie miesięczny. Miesięczny wydaje się mniejszym obciążeniem i łatwiej się zdecydować
  • zastanów się, czy potrzebujesz kilku podobnych usług
  • jeżeli subskrypcje platform streamingowych to Twój sposób na czas wolny, rozważ czy nie ma innego, zdrowszego sposobu jego spędzania
  • podziel koszt subskrypcji przez liczbę użyć – oceń, czy taki koszt jednostkowy satysfakcjonuje Cię.

  • sprawdź cenniki usług, z których korzystasz i warunki zwolnienia z opłat (np. za konto czy kartę)
  • konsoliduj kredyty i zobowiązania
  • wypłacaj z bankomatów bez opłat
  • jeżeli to możliwe, staraj się kupować za oszczędności, a nie na kredyt.

  • korzystaj ze zniżek na ubezpieczenia
  • korzystaj z promocji obniżających koszt paliwa
  • planuj trasę optymalnie, aby mniej spalić paliwa
  • korzystaj z komunikacji miejskiej lub wybierz rower
  • kontroluj koszty dodatkowe np. parkingi, autostrady czy płyn do spryskiwaczy.

  • ustalaj sobie limity – tygodniowe i miesięczne
  • kontroluj wydatki „przy okazji” np. popcorn w kinie
  • szukaj alternatywnych, tańszych sposobów, aby uzyskać pożądany efekt.

  • rozważ zakupy z drugiej ręki
  • patrz na jakość i trwałość wyrobów
  • nie bądź niewolnikiem mody
  • zastanów się, czy jest sens dopłacać za „znaczek” lub logo.

Kolejny krok

Nauka inwestowania
Nauka inwestowania - strona główna

Nauka inwestowania

Powrót do strony głównej nauki inwestowania.

Poziom początkujący
Nauka inwestowania - poziom początkujący

Poziom początkujący

Następny krok Co daje Ci ankieta inwestycyjna.