Wstęp
Marzec rozpoczął się mocny spadkiem cen pszenicy na MATIF. Od 1 do 12 marca kurs kontraktu majowego obniżył się o 3,85% (różnica pomiędzy najwyższym – 169 EUR i najniższym – 162,5 EUR notowaniem śródsesyjnym). Część analityków rynku podkreśla wpływ konfliktu pomiędzy USA i Chinami oraz możliwą realizację zysków przez inwestorów po mocnych wzrostach notowań pod koniec lutego. Inwestorzy reagowali wtedy na potencjalne skutki suszy w postaci niższych plonów ozimin na głównych obszarach zasiewów tego zboża w USA. Na MATIF dodatkowym czynnikiem wzrostów był w tym czasie wzmacniający się do euro dolar amerykański.
Pomimo odnotowanych opadów deszczu, stan ozimin w USA na koniec marca nie jest najlepszy. Jeżeli dalsze raporty będą potwierdzać słabą kondycję roślin, notowania kontraktów pszenicy na CBOT mogą ponownie piąć się w górę. Może to być pretekstem do wzrostów notowań kontraktów na MATIF. Taka sytuacja zwiększa szansę podwyższenia cen eksportowych pszenicy, które będą korygowane w zależności od kursów EUR i RUB do USD. Ograniczeniem wzrostów cen na MATIF mogą być napływające informacje o dobrej kondycji ozimin we Francji. Na rynku zbóż uwzględnić trzeba możliwe dalsze skutki napiętej sytuacji politycznej pomiędzy USA i Chinami.
MATIF notowania kontraktów (w EUR/t) |
Pszenica | |
---|---|---|
maj'18 | wrzesień'18 | |
29.03.2018 | 163,75 | 167,75 |
28.02.2018 | 168,25 | 172,25 |
zmiana m/m | -2,67% | -2,61% |
maks. 3 m-ce | 168,75 | 173,25 |
min. 3 m-ce | 157,75 | 163,00 |
maj'17 | wrzesień'17 | |
31.03.2017 | 165,40 | 166,95 |
Zmiana r/r | -1,00% | -0,48% |
Produkcja na świecie
Pszenica dane globalne mln t |
14/15 | 15/16 | 16/17 szac. | 17/18 progn luty |
17/18 progn marzec |
---|---|---|---|---|---|
produkcja | 728,2 | 735,3 | 750,5 | 758,2 | 758,8 |
zużycie | 705,1 | 711,6 | 739,4 | 744,8 | 742,5 |
handel (eksport) | 161,9 | 172,0 | 182,2 | 183,6 | 184,4 |
zapasy końcowe | 217,9 | 241,5 | 252,6 | 266,1 | 268,9 |
Dane wg raportu USDA III 2018 r.
W marcu USDA nieznacznie podniósł szacowaną globalną produkcję pszenicy w sezonie 2017/18. W bieżącej projekcji jest ona o ponad 8 mln t wyższa niż w poprzednim sezonie. Jednak większe znaczenie dla bilansu miała miesięczna zmiana światowej prognozy konsumpcji pszenicy, która obniżyła się o 2,3 mln t. Zmiany w poziomie produkcji i zużycia skutkowały wzrostami projekcji globalnych zapasów pszenicy o 2,8 mln t w stosunku do zeszłomiesięcznej prognozy USDA oraz o 16,3 mln t w stosunku do sezonu 2016/17.
USA
Raport na temat suszy w USA przygotowany przez USDA według stanu na 20 marca br. wskazuje, że na około 39% powierzchni zasiewów pszenicy ozimej odnotowano suszę glebową (na koniec stycznia susza glebowa obejmowała 47% powierzchni). W tym ekstremalna susza występowała na obszarze 15%, tj. o 10p.p. większy obszar niż w tym samym okresie ubiegłego roku. W przypadku powierzchni zasiewów pszenicy jarej susza glebowa występowała na obszarze 31% (-17 p.p. w okresie 2 miesięcy), podczas gdy w tym samym czasie ubiegłego roku nie odnotowano tego zjawiska. W USA sytuacja nieco poprawiła się po opadach deszczu, jednak rating dotyczący kondycji pszenicy ozimej (ocena roślin na koniec marca) wypada znacznie gorzej niż w poprzednim roku. W dobrej i bardzo dobrej kondycji było 32% roślin, natomiast w ubiegłym roku o tej porze było to 51%.
Na podstawie wyników ankiety przeprowadzonej wśród rolników w pierwszej połowie marca USDA prognozuje zasiewy pszenicy na poziomie 19,1 mln ha (+3% r/r). Obszar ten obejmuje 13,2 mln ha odmian ozimych (podobnie jak w zeszłym roku), 5,1 mln ha odmian jarych (15% więcej), i pszenicy durum 0,8 mln ha (13% mniej).
Rosja, Ukraina
Ocena zasiewów zbóż ozimych w Rosji jest wysoka. Około 95% roślin ozimych jest w dobrej i satysfakcjonującej kondycji (stan na 30 I). Szacuje się, że zasiewy ozimin objęły obszar 16,68 mln ha, tj. o 1,5% mniejszy niż w poprzednim sezonie. Na Ukrainie 86% zasiewów pszenicy ozimej jest w dobrej i satysfakcjonującej kondycji w porównaniu z 82% w tym samym okresie ubiegłego roku. Wstępne szacunki najbliższych zbiorów pszenicy w Rosji (dane wg Stratégie Grains) wynoszą 77 mln t (2017 r.: 85 mln t), a na Ukrainie 26,5 mln t (2017 r.: 26,1 mln t). W przypadku Rosji udział zasiewów pszenicy jarej wynosi około 46% ogólnych zasiewów pszenicy, co powoduje, że prognozy zbiorów tego zboża są bardziej wrażliwe na zmiany bieżących projekcji (wpływ warunków agrotechnicznych, pogody). W przypadku Ukrainy zasiewy odmian jarych pszenicy obejmują zwykle około 3% powierzchni ogólnych zasiewów pszenicy.
UE
W UE zasiewy pszenicy mają objąć powierzchnię 23 mln ha, tj. 1,5% mniejszą niż w poprzednim sezonie. Wstępne dane podane w marcu przez KE wskazują, że średnie plony w UE mają być o 1% wyższe niż w poprzednim sezonie (ponad 6,1 t/ha), co skutkować będzie produkcją jedynie o 0,5% niższą (zbiory pszenicy miękkiej w 2018 r.: 140 mln t) niż w sezonie 2016/17.
We Francji raport dotyczący kondycji roślin według stanu do 25 marca br. wskazuje, że w dobrej i bardzo dobrej kondycji jest 78% pszenicy miękkiej (77% tydzień wcześniej). W poprzednim roku o tej porze wskaźnik ten wynosił 90% (83% średnia 5-letnia).
Zużycie
Od lutego prognoza zużycia pszenicy na świecie w bieżącym sezonie obniżyła się o 2,3 mln t (-0,3%). O takim wyniku zaważyła zmiana polegająca na obniżeniu prognozy zużycia tego surowca w Indiach o 2 mln t (zmiana ze 100 do 98 mln t). W przypadku pozostałych monitorowanych przez USDA producentów nie zaszły istotne zmiany.
W UE prognozowany poziom zużycia pszenicy miękkiej pozostał niezmieniony i wynosi 116,7 mln t.
Handel
USDA podwyższyła prognozę handlu pszenicą na świecie do rekordowego poziomu 184,4 mln t. Pośród największych dostawców wzrosły prognozy eksportu pszenicy z Rosji (z 36 do 37,5 mln t), Argentyny (z 13,7 do 14 mln t) i Ukrainy (z 17 do 17,2 mln t), natomiast spadek eksportu USDA przewiduje z kierunku UE (z 26 do 25 mln t) oraz USA (z 25 do 24,5 mln t).
Rosja
Wstępnie szacowany przez Ministerstwo Rolnictwa Federacji Rosyjskiej eksport zbóż z Rosji od początku bieżącego sezonu do 21 marca wyniósł prawie 38 mln t, w tym pszenicy ponad 29 mln t. W przypadku pszenicy eksport jest o 43% wyższy niż w analogicznym okresie ubiegłego sezonu. W marcu USDA podniosła prognozę eksportu pszenicy przez Rosję z 36 do 37,5 mln t, jednak przy utrzymaniu tempa wysyłek tego surowca eksport może sięgnąć poziomu około 40 mln t.
USA
Eksport pszenicy z USA szacowany od początku sezonu (01.06) do 15 marca wyniósł 22,5 mln t, tj. o ponad 3,3 mln t (-13%) mniej niż w tym samym okresie w sezonie 2016/17. Kolejny słabszy miesiąc w eksporcie pszenicy był przyczyną korekty prognozy eksportu pszenicy z USA z 25 do poziomu 24,5 mln t (wg USDA Raport 03’2018r.)
UE
KE w marcu obniżyła szacunki eksportu pszenicy miękkiej z UE z 24 do 23 mln t. Dla Unii wciąż odczuwalna jest konkurencja rosyjskich dostawców oraz niesprzyjający, pomimo nieznacznego umocnienia dolara, kurs euro w stosunku do dolara amerykańskiego. Od początku sezonu do 20 marca eksport pszenicy z UE jest o prawie 23% niższy niż w analogicznym okresie ubiegłego sezonu i wyniósł szacunkowo 14,1 mln t. Import jest o około ¼ większy i wynosi 3,1 mln t. Największy udział w unijnym eksporcie pszenicy zwyczajnej mają Francja (37%), Rumunia (19%) i Niemcy (13%), natomiast największy udział w imporcie pszenicy zwyczajnej spoza UE mają Hiszpania (38%), Włochy (29%) oraz Wielka Brytania (14%).
Zapasy
Zmiany w poziomach podaży i zużycia pszenicy spowodowały wzrost prognozy globalnych zapasów końcowych pszenicy do blisko 269 mln t. Spadki eksportu pszenicy skutkowały podwyższeniem zapasów pszenicy ogółem na koniec bieżącego sezonu w UE i USA odpowiednio do poziomu 14,1 mln t i 28,1 mln t.
Najnowsza prognoza zapasów końcowych pszenicy miękkiej w UE w sezonie 2017/18 przewiduje ich wzrost do poziomu 15,3 mln t (+1 mln t m/m).
Ceny
Ceny eksportowe z portów Morza Czarnego wzrosły w drugiej dekadzie marca do 170 EUR/t, w tym czasie we Francji (Rouen) w okresie 3 tygodni marca wahały się od 166 do 168 EUR w zależności od zmian cen kontraktów na giełdzie MATIF.
Polska sytuacja rynkowa
Luty był trzecim z kolei miesiącem z niższym skupem meldunkowym pszenicy w porównaniu do skupu odnotowanego w tym samym okresie ubiegłego sezonu. Natomiast od początku bieżącego sezonu skup wyniósł 5 mln t i był o 0,3 mln t wyższy niż skup w tym samym okresie ubiegłego sezonu. W okresie od lipca do stycznia udział pszenicy paszowej w skupie pszenicy wynosił 35,3%, natomiast w tym czasie w ubiegłym sezonie wskaźnik ten wynosił 32,6%.
Eksport pszenicy z Polski w styczniu był na niskim poziomie i wyniósł według wstępnych danych około 67 tys. t. Jest wynik na poziomie 16% wolumenu eksportu ze stycznia 2017 r. Łącznie od początku sezonu do końca stycznia szacuje się, że wysłano z Polski za granicę około 1,16 mln t pszenicy, tj. o 57% mniej niż w analogicznym okresie poprzedniego sezonu. Import od kilku miesięcy kształtuje się na poziomie około 60% wolumenu importu pszenicy w analogicznym okresie ubiegłego sezonu.
W lutym średnia krajowa cena pszenicy wyniosła 676 zł/t. W stosunku do ceny ze stycznia br. obniżyła się o 0,9%. W porównaniu z ceną pszenicy w lutym 2017 r. była o 1% niższa. KOWR przewiduje cenę pszenicy w czerwcu w przedziale 690–720 zł/t, natomiast we wrześniu 660–700 zł/t.
Komentarz
W ocenie unijnego ośrodka badawczego MARS, w Europie nie odnotowano istotnych strat z tytułu ostatniej fali mrozów, jednak są to dane na wstępnym etapie oceny. Ewentualne straty mogą dotyczyć stosowanych odmian materiału siewnego z gorszą mrozoodpornością. We Francji straty w zbożach ozimych mają być niewielkie, a plony pszenicy miękkiej mają kształtować się na poziomie 7,53 t/ha (w 2017 r.: 7,36 t /ha). Z drugiej strony pierwsze oceny kondycji ozimin wypadają gorzej niż w zeszłym roku. W Niemczech niepewność związana z kondycją roślin dotyczy części krajów związkowych Brandenburgii i Saksonii-Anhalt (udział w zbiorach pszenicy obu landów wynosi ok. 17%), jednak plony pszenicy miękkiej mają kształtować się na poziomie średniej długoletniej (7,96 t/ha, średnia 5-letnia 8 t/ha). W Polsce, w ocenie MARS, obawy budzą możliwe straty mrozowe w województwach lubuskim i dolnośląskim, gdzie stopień zahartowania zbóż mógł być niewystarczający (prognoza plonów pszenicy 4,74 t/ha, w 2017 r. 4,9 t/ha). W Czechach, na Litwie i na Słowacji plony pszenicy miękkiej prognozuje się na poziomach odpowiednio (średnia 5-letnia): 6 t/ha (6,13 t/ha), 4,4 t/ha (4,67 t/ha) i 5,7 t/ha (5,29 t/ha).
W USA opady deszczu poprawiły nieco uwilgotnienie gleby w głównym pasie zasiewów pszenicy, jednak wydaje się, że sytuacja nie jest jednoznaczna, jeżeli chodzi o stan roślin. Pierwsze oficjalne dane dotyczące rolniczych planów powierzchni zasiewów odmian jarych w USA potwierdzają wcześniejsze przypuszczenia jej zwiększenia. W Rosji i na Ukrainie przezimowanie zbóż przebiegało w sprzyjających warunkach. Opinie analityków tego rynku na temat zbiorów są nadzwyczaj pozytywne. Nieco wyższe zbiory w stosunku do 2017 r. spodziewane są na Ukrainie, a niższe w Rosji. Powodem obniżonych prognoz dla Rosji są zmniejszona powierzchnia zasiewów ozimin oraz spodziewany mniejszy udział stosowanych nawozów, co ma przełożyć się na niższe plonowanie. Dodatkowo w przypadku Rosji decydować będzie plon zbóż jarych, ponieważ udział zasiewów tej odmiany jest na poziomie około 46% ogólnych zasiewów pszenicy.
Obecnie rynek będzie uwrażliwiony na potwierdzone dane dotyczące strat mrozowych, postęp prac na polach, stan gleb i kondycję roślin, wielkości zasiewów zbóż jarych (głównie USA, Kanada i Rosja) oraz warunki pogodowe. Ceny pszenicy w UE w dalszym ciągu są pod presją poziomów cen w portach rosyjskich i kształtowania się kursu EUR/USD. Sytuację komplikować będzie rozwój relacji gospodarczych pomiędzy Chinami i USA po wprowadzeniu przez USA wyższych ceł na stal i aluminium oraz związanych z tym nastrojów na giełdach. Warto odnotować, że osłabienie rubla (wpływ sytuacji politycznej) może powodować większą elastyczność (obniżanie cen wyrażonych w USD) rosyjskich ofert cenowych pszenicy na rynkach międzynarodowych, głównie w konfrontacji z ofertami europejskimi. Pierwszy sygnałem było obniżenie średniej ceny eksportowej rosyjskiej pszenicy 4 klasy (12,5% b.) z 209 do 208 USD/t (dane na 22 marca w stosunku do ceny z poprzedniego tygodnia).
Kontakt
Waldemar Raczkiewicz
Ekspert ekonomiczny
+48 77 401 35 65
waldemar.raczkiewicz@ing.pl
Artur Waraksa
Ekspert ekonomiczny
+48 77 401 35 67
artur.waraksa@ing.pl
Artur Markowski
Dyrektor Regionalny ds. Korporacyjnych
Region Korporacyjny Opole
+48 77 401 35 05
artur.markowski@ing.pl