Zakładasz firmę: jaki rodzaj działalności gospodarczej wybrać?

2019-12-04

Rodzaje działalności gospodarczej

Twoja działalność gospodarcza może przybrać różne formy prawne, z których każda będzie związana z innymi obowiązkami, szansami i ryzykiem. Sprawdź, na jakich zasadach może funkcjonować Twoja firma.

W polskim systemie prawnym wyróżnia się następujące formy prowadzenia działalności gospodarczej:

• indywidualna działalność gospodarcza (tj. samozatrudnienie, jednoosobowa działalność gospodarcza)
• spółka cywilna
• spółki handlowe:
  - spółki kapitałowe (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjna)
  - spółki osobowe (spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna)

Czym się od siebie różnią?

• odpowiedzialnością za zobowiązania
• formą opodatkowania i prowadzoną księgowością
• kapitałem wymaganym do założenia firmy
• formą reprezentacji (tj. kto z firmy może reprezentować podmiot przed urzędem)
• i urzędem, do którego powinny być zgłaszane wszelkie zmiany dotyczące Twojej firmy

Jednoosobowa działalność gospodarcza

To prosty sposób na założenie i prowadzenie firmy. Odpowiednia dla osób fizycznych, wymaga jedynie zarejestrowania w CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) - możesz to zrobić przez internet. 

Warto wiedzieć
Załóż firmę z kontem firmowym i kontem VAT - w Moim ING. Już co trzeci przedsiębiorca w Polsce, który zakłada firmę w ten sposób, robi to z naszym bankiem. 

Nie wymaga kapitału na start, a rodzaj prowadzenia księgowości zależy od sposobu opodatkowania - dowiedz się więcej o sposobach prowadzenia księgowości w firmie. Przedsiębiorca jest podatnikiem PIT i może być podatnikem VAT. 

Właściciel firmy odpowiada całym swoim majątkiem za jej zobowiązania finansowe i ma wyłączne prawo do reprezentowania swojej działalności.

Jakie są rodzaje spółek?

	Cywilna	Jawna	Partnerska	Komandytowa	Komandytowo-akcyjna	Z ograniczoną odpowiedzialnością	Akcyjna
Wymagana liczba założycieli	Minimum dwóch wspólników (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne mające zdolność prawną)	Minimum dwóch wspólników (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne mające zdolność prawną)	Minimum dwie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów (partnerzy)	Minimum dwóch wspólników (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne mające zdolność prawną), w tym jeden komplementariusz (odpowiadający całym swoim majątkiem) i jeden komandytariusz (odpowiadający określoną w umowie kwotą)	Minimum dwóch wspólników (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne mające zdolność prawną), w tym jeden komplementariusz (odpowiadający całym swoim majątkiem) i jeden akcjonariusz	Minimum jeden założyciel (osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna mająca zdolność prawną). Założycielem nie może być wyłącznie jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością	Minimum jeden założyciel (osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna mająca zdolność prawną). Założycielem nie może być wyłącznie jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Dokument założycielski	Umowa w formie pisemnej	Umowa w formie pisemnej, chyba że wkładem wspólnika jest: nieruchomość (wtedy akt notarialny) lub przedsiębiorstwo (umowa z podpisami notarialnie poświadczonymi)	Umowa w formie pisemnej, chyba że wkładem wspólnika jest: nieruchomość (wtedy akt notarialny) lub przedsiębiorstwo (umowa z podpisami notarialnie poświadczonymi)	Umowa w formie aktu notarialnego. Istnieje możliwość zarejestrowania spółki komandytowej w sposób uproszczony (tzw. S24), czyli zawarcie umowy spółki bez formy aktu notarialnego przez internet	Statut w formie aktu notarialnego	Umowa w formie aktu notarialnego (akt założycielski dla jednoosobowej spółki z o.o.). Istnieje możliwość zarejestrowania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w sposób uproszczony (tzw. S24), czyli zawarcie umowy spółki bez formy aktu notarialnego przez internet	Statut w formie aktu notarialnego
Wymogi dotyczące nazwy	Gdy wspólnikami są osoby fizyczne, nazwa powinna zawierać co najmniej imiona i nazwiska wszystkich wspólników wraz z dodaniem nazwy „spółka cywilna", bądź skrótu (sc.)	Powinna zawierać nazwisko przynajmniej jednego wspólnika albo firmę, a także oznaczenie  „spółka jawna" lub  „sp. j."	Powinna zawierać nazwisko przynajmniej jednego partnera oraz zwrot  „i partner" albo „i partnerzy" albo „spółka partnerska" wraz z nazwą wolnego zawodu (np. „architekci"), skrót to "sp.p."	Powinna zawierać nazwisko albo pełną nazwę firmy przynajmniej jednego komplementariusza a także oznaczenie  „spółka komandytowa" lub  „sp. k." Nazwa nie może zawierać nazwiska ani firmy komandytariusza	Powinna zawierać nazwisko albo pełną nazwę firmy przynajmniej jednego komplementariusza, a także oznaczenie  „spółka komandytowo-akcyjna" lub  „S.K.A." Nazwa nie może zawierać nazwiska ani firmy akcjonariusza	Może być obrana dowolnie, ale musi zawierać określenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością" lub „spółka z o.o." lub „sp. z o.o."	Może być obrana dowolnie, ale musi zawierać określenie „spółka akcyjna" lub „S.A."
Rejestracja	Każdy wspólnik wpis do CEIDG, rejestr podmiotów gospodarki narodowej (REGON)	Krajowy Rejestr Sądowy (KRS). Możliwa rejestracja online w systemie S24	Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)	Krajowy Rejestr Sądowy (KRS). Możliwa rejestracja online w systemie S24	Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)	Krajowy Rejestr Sądowy (KRS). Możliwa rejestracja online w systemie S24	Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)
Wymagany kapitał zakładowy	-	-	-	-	50 000 zł. Wartość akcji to minimum 1 grosz	5 000 zł. Wartość udziału to minimum 50 zł	100 000 zł. Wartość akcji to minimum 1 grosz
Forma prowadzenia księgowości	Uproszczona, jeśli wspólnikami są osoby fizyczne a w minionym roku przychody nie przekroczyły 2 mln euro. Księgowość pełna w pozostałych przypadkach	Uproszczona, jeśli wspólnikami są osoby fizyczne a w minionym roku przychody nie przekroczyły 2 mln euro. Księgowość pełna w pozostałych przypadkach	Uproszczona, jeśli wspólnikami są osoby fizyczne a w minionym roku przychody nie przekroczyły 2 mln euro. Księgowość pełna w pozostałych przypadkach	Pełna	Pełna	Pełna	Pełna
Kto jest podatnikiem podatku dochodowego	Spółka nie ma osobowości prawnej. Podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy	Spółka nie ma osobowości prawnej. Podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy	Spółka nie ma osobowości prawnej. Podatnikami podatku dochodowego są partnerzy	Spółka nie ma osobowości prawnej. Podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy	Podatek dochodowy od osób prawnych – 19% lub 9% (preferencyjny dla nowych firm). Dodatkowo dywidenda opodatkowana według stawki 19%	Podatek dochodowy od osób prawnych – 19% lub 9% (preferencyjny dla nowych firm). Dodatkowo dywidenda opodatkowana według stawki 19%	Podatek dochodowy od osób prawnych – 19% lub 9% (preferencyjny dla nowych firm). Dodatkowo dywidenda opodatkowana według stawki 19%
Organy	-	-	Brak; można powołać zarząd	-	1) walne zgromadzenie; 2) rada nadzorcza (jeśli w spółce jest więcej niż 25 akcjonariuszy)	1) zgromadzenie wspólników; 2) zarząd; 3) rada nadzorcza i/lub komisja rewizyjna albo oba te organy w przypadku spółek, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 zł, a wspólników jest więcej niż 25	1) walne zgromadzenie akcjonariuszy; 2) zarząd; 3) rada nadzorcza
Reprezentacja	Każdy wspólnik, chyba że umowa spółki przewiduje inne zasady	Każdy wspólnik, chyba że umowa spółki przewiduje inne zasady	Każdy partner	Każdy komplementariusz może samodzielnie reprezentować spółkę. Każdy komandytariusz może reprezentować spółkę jako jej pełnomocnik	Każdy komplementariusz może samodzielnie reprezentować spółkę. Każdy akcjonariusz może reprezentować spółkę jako jej pełnomocnik	Spółkę reprezentuje zarząd. Jeśli zarząd jest wieloosobowy, do skutecznej reprezentacji konieczne jest współdziałanie dwóch członków zarządu lub członka zarządu i prokurenta (umowa spółki może inaczej określić sposób reprezentacji). Zarząd może również ustanowić pełnomocnika	Spółka może być reprezentowana przez zarząd. Jeśli zarząd jest wieloosobowy, do skutecznej reprezentacji konieczne jest współdziałanie dwóch członków zarządu lub członka zarządu i prokurenta (statut spółki może inaczej określić sposób reprezentacji).. Zarząd może również ustanowić pełnomocnika
Odpowiedzialność za zobowiązania	Solidarna odpowiedzialność wszystkich wspólników (obejmuje majątek spółki i majątki osobiste wspólników)	Solidarna odpowiedzialność wszystkich wspólników (obejmuje majątek spółki i majątki osobiste wspólników)	Odpowiedzialność za zobowiązania jest rozgraniczona pomiędzy poszczególnych partnerów. W umowie spółki można jednak wskazać tych partnerów, którzy będą ponosili pełną odpowiedzialność	Spółka odpowiada w pierwszej kolejności swoimi własnymi aktywami. Co najmniej jeden komplementariusz odpowiada całym majątkiem. Co najmniej jeden komandytariusz odpowiada do określonej w umowie kwoty	Spółka odpowiada w pierwszej kolejności swoimi własnymi aktywami. Komplementariusz odpowiada osobiście całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi komplementariuszami. Akcjonariusz nie odpowiada swoim majątkiem za zobowiązania spółki	Spółka odpowiada w pierwszej kolejności swoimi własnymi aktywami. Członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem	Spółka odpowiada swoimi własnymi aktywami. Akcjonariusze ponoszą jedynie ryzyko utraty posiadanych akcji spółki
Wynagrodzenie	Wspólnicy mają prawo do równego udziału w zyskach	Wspólnicy mają prawo do równego udziału w zyskach, a także do żądania corocznie wypłaty odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego	Udział każdego z partnerów jest równy, bez względu na rodzaj i wielkość wkładów. Partnerzy  mają prawo do żądania corocznie wypłaty odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego	Udział każdego z komplementariuszy jest równy, bez względu na rodzaj i wartość wkładów, a udział każdego z komandytariuszy jest proporcjonalny do wkładu rzeczywiście wniesionego przez komandytariusza do spółki	Komplementariusze oraz akcjonariusze uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki	Wspólnicy mają prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów	>Akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, który został przeznaczony przez walne zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom. Zysk rozdziela się w stosunku do liczby akcji

Kiedy biznes narzuca formę działalności gospodarczej?

Są takie rodzaje działalności, jak np. uprawa niektórych roślin i zwierząt lub biznes ubezpieczeniowy, które nie są przewidziane do rejestracji w CEIDG i konieczne jest zgłoszenie ich do KRS. Czasem dodatkowo ustawa narzuca formę prowadzonej działalności - np. w przypadku banków.

Kiedy indziej to kompetencje osób tworzących spółkę pociągają za sobą określoną podmiotowość prawną. Np. w spółkach partnerskich wspólnikami mogą być jedynie przedstawiciele wolnych zawodów, np. radcowie prawni, lekarze, itd. 

Jeśli nie wiesz, czy wybrany przez ciebie rodzaj działalności podlega dodatkowym wymogom, sprawdź to w wyszukiwarce kodów PKD.

---

Tekst nie ma charakteru doradztwa podatkowego - ING Bank Śląski S.A. nie świadczy usług w tym zakresie. W przypadku pytań i wątpliwości dotyczących Państwa sytuacji podatkowej, prosimy o skontaktowanie się z niezależnym doradcą podatkowym.

Tekst powstał w oparciu o materiały z serwisu informacyjno-usługowego dla przedsiębiorców www.biznes.gov.pl przy Ministerstwie Rozwoju.