Wstęp
Przez większość września rzepak na Euronext/Matif umacniał się lub utrzymywał stabilny trend. W porównaniu ze stanem sprzed miesiąca trzy najbliższe notowania zyskały od 2% do 4%. Kompleks oleistych umacniał się także poza Europą. Rośnie różnica w stosunku do danych sprzed roku. Najbliższy kontrakt (na listopad 2024 r.) jest niemal 8% droższy niż analogiczny sprzed roku. Kolejne dwa (luty i maj 2025 r.) przyrastają nieco wolniej (zob. tab.).
| MATIF notowania kontraktów (w EUR/t) |
Rzepak | ||
|---|---|---|---|
| listopad'24 | luty'25 |
maj'25 | |
| 26.09.24 | 475,00 | 481,50 | 483,75 |
| 26.08.24 | 463,75 | 466,00 | 466,50 |
| zmiana m/m | 2,4% | 3,3% | 3,7% |
| listopad'23 | luty'24 | maj'24 | |
| 26.09.23 | 440,75 | 457,25 | 462,75 |
| zmiana r/r | 7,8% | 5,3% | 4,5% |
Produkcja
| Rzepak dane globalne |
|
|
|
|
Zmiana |
Zmiana |
|---|---|---|---|---|---|---|
| powierzchnia (mln ha) | 41,95 | 43,03 | 42,67 | 42,58 | -0,2% | -0,4% |
| plon (t/ha) | 2,12 | 2,08 | 2,08 | 2,06 | -1,0% | -1,0% |
| produkcja | 88,91 | 89,35 | 88,83 | 87,56 | -1,4% | -2,0% |
| zużycie | 85,19 | 87,98 | 88,68 | 89,05 | 0,4% | 1,2% |
| eksport | 19,55 | 17,65 | 17,48 | 17,28 | -1,1% | -2,1% |
| zapasy końcowe | 8,96 | 10,25 | 7,98 | 8,34 | 4,5% | -18,6% |
Źródło: USDA
Świat: W najnowszej prognozie USDA (Departament Rolnictwa USA doszło do nieznacznych obniżek dotyczących globalnych upraw rzepaku. Wrześniowa aktualizacja skorygowała światową produkcję o ponad 1%, przez co w sezonie 2024/25 rzepaku ma być mniej o 2% w stosunku do poprzedniego okresu 2023/24. W mniejszym stopniu obniżona została wartość areału i wydajności (zob. tab.).
Zapasy i zużycie
Wrześniowa publikacja USDA kolejny raz z rzędu podwyższyła szacunki dotyczące wolumenu prognozowanych zapasów końcowych na sezon 2024/25. Obecnie określany jest na ponad 8,3 mln t (wzrost o 4,5% w stosunku do danych sierpniowych). W dalszym ciągu wartość jest niższa niż przed rokiem (o niemal 19%). Największy wolumen jest skupiony w trzech miejscach – Kanadzie, Chinach i Unii Europejskiej. Dwa ostatnie obszary odnotowały obniżki w stosunku do ubiegłego sezonu 2023/24 co rzutowało na ogólny poziom zapasów końcowych.
Według wrześniowego raportu wzrosły szacunki dotyczące konsumpcji rzepaku. Wartość przekraczająca 89 mln t jest nieznacznie wyższa niż w sierpniowych danych. To o 1,2% więcej w stosunku do ubiegłego sezonu 2023/24. Największym zużyciem bez zmian wyróżnia się Unia Europejska (24,45 mln t).
Handel
Świat: Eksport według wrześniowych danych USDA został nieznacznie skorygowany. Według ostatniej aktualizacji prognozuje się, że w okresie 2024/25 światowe wysyłki rzepaku wyniosą niecałe 17,3 mln t. To ponad 1% mniej m/m i ponad 2% niżej poniżej wolumenu z sezonu 2023/24. Największym dostawcą jest Kanada z wartością 7 mln t (4% więcej r/r).
UE: Pierwsze niemal trzy miesiące sezonu 2024/25 w imporcie rzepaku do krajów UE niż wyróżnił się większą dynamiką przed rokiem. W początkowej części sezonu import wyniósł blisko 1050 tys. t (+37% r/r). Większość pochodziła z Ukrainy (59%). Eksport na tym etapie sezonu wynosi 137 tys. t i ponad 14% niższy niż przed rokiem (niemal wszystko kierowane jest do Wielkiej Brytanii).
Polska: W pierwszych siedmiu miesiącach 2024 r. według wstępnych danych MRiRW wyeksportowano z Polski prawie 220 tys. t rzepaku. To ponad 38% mniej niż przed rokiem. Największym odbiorcą były Niemcy (95%). Import w analizowanym okresie przekroczył 199 tys. t i był o 12% niższy r/r. Głównym dostawcą na polski rynek były Czechy (54%).
Ceny
Kontrakt listopadowy na Euronext/Matif rozpoczął miesiąc od dużej korekty. Spadek w pierwszym tygodniu sierpnia sięgnął 30 €. Kolejne dni przyniosły stabilizację i wahania głównie w granicach 460-450 €. Dopiero w ostatnim tygodniu miesiąca doszło do zmiany i trendu i umocnień.
Na początku września kontrakt listopadowy przekroczył pułap 470 €. Jednak po chwilowej stabilizacji doszło do korekty. Dopiero w drugiej części miesiąca zaczęły przeważać wzrosty, a notowania osiągnęły 480 € co było najwyższym poziomem od lipca.
Ceny w Polsce
W tygodniu kończącym się 22 września 2024 r. średnie stawki za rzepak wyniosły 2090 zł/t zgodnie z danymi MRiRW. W porównaniu z wcześniejszym tygodniem jest to wzrost o 17 zł. W stosunku do zeszłego roku bieżące ceny są o blisko 4% wyższe.
Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego opublikował stawki oferowane przez punkty skupowe na terenie województwa dolnośląskiego. Za tonę rzepaku w drugiej połowie września 2024 r. oferowano od 1830 do 2000 zł. Średnia stawka ukształtowała się na poziomie 1930 zł/t. To 20 zł mniej niż w sierpniu.
W sierpniu średnie stawki oferowane przez skupy za nasiona rzepaku wzrosły kolejny miesiąc z rzędu, trend utrzymuje się od marca . Przeciętna cena płacona dostawcom przez podmioty dokonujące zakupu wyniosła w zeszłym miesiącu 2066 zł/t. To 33 zł więcej niż w lipcu 2024 r. W stosunku do sierpnia 2023 r. różnica wynosi 57 zł (3%).
Aktualna sytuacja i przewidywania
Rzepak na Euronext/Matif we wrześniu był dość stabilny. Notowania kształtowały się głównie między 455, a 475 €. W drugiej części miesiąca został przekroczony ten poziom, czemu sprzyjała sytuacja na rynkach pozostałych surowców oleistych, głównie soi.
Według organizacji Coceral (zrzeszającej podmioty zajmujące się handlem surowcami rolnymi) łączna produkcja rzepaku w UE i Wielkiej Brytanii spadła w 2024 r. do 18,1 mln t wobec 21,3 mln t przed rokiem (-15% r/r). Zbiory rzepaku w Polsce sięgnęły w tym roku 3,3 mln t (na powierzchni 1,0 mln ha i wydajności na poziomie 3,3 t/ha). To o 12% mniej niż w zeszłym roku. Globalnie, wysokie zapasy rzepaku częściowo zrekompensują pogarszające się perspektywy zbiorów. Większość zbiorów na półkuli północnej została już zakończona, uwaga skupia się teraz na stanie żniw w Kanadzie. Zbiory rzepaku w Kanadzie są rozczarowujące. Statistics Canada szacuje 1,1% spadku produkcji r/r do 19,0 mln t w 2024 r. Spadek ten przypisuje się korekcie plonów o 0,8% i mniejszej o 0,4% powierzchni).