Wstęp
Rzepak w ostatnich tygodniach był jednym z najbardziej umacniających się surowców rolnych na międzynarodowych rynkach. Sprzyjało temu osłabione euro względem dolara i podwyżki innych surowców oleistych (soja, palma). Na przestrzeni ostatnich kontraktów wzrost wynosił niespełna 4% dla lutowego kontraktu. W stosunku do analogicznych notowań sprzed roku, różnica jest dwucyfrowa (zob. tab.).
| MATIF notowania kontraktów (w EUR/t) |
Rzepak | ||
|---|---|---|---|
| luty'25 | maj'25 |
sierpień'25 | |
| 5.11.24 | 511,75 | 510,50 | 479,75 |
| 4.10.24 | 493,00 | 494,50 | 477,50 |
| zmiana m/m | 3,8% | 3,2% | 0,5% |
| luty'24 | maj'24 | sierpień'24 | |
| 6.11.23 | 445,00 | 452,00 | 450,00 |
| zmiana r/r | 15,0% | 12,9% | 6,6% |
Produkcja
| Rzepak dane globalne |
|
|
|
|
Zmiana |
Zmiana |
|---|---|---|---|---|---|---|
| powierzchnia (mln ha) | 41,95 | 43,03 | 42,67 | 42,58 | -0,2% | -0,4% |
| plon (t/ha) | 2,12 | 2,08 | 2,08 | 2,06 | -1,0% | -1,0% |
| produkcja | 88,91 | 89,35 | 88,83 | 87,56 | -1,4% | -2,0% |
| zużycie | 85,19 | 87,98 | 88,68 | 89,05 | 0,4% | 1,2% |
| eksport | 19,55 | 17,65 | 17,48 | 17,28 | -1,1% | -2,1% |
| zapasy końcowe | 8,96 | 10,25 | 7,98 | 8,34 | 4,5% | -18,6% |
Źródło: USDA
Świat: W październikowej prognozie USDA (Departament Rolnictwa USA doszło do nieznacznych obniżek dotyczących globalnych upraw rzepaku. Korekta światowej produkcji skutkowała spadkiem o ponad 2% w stosunku do ubiegłego sezonu 2023/24. W mniejszym stopniu obniżona została wartość areału i wydajności (zob. tab.).
Zapasy i zużycie
W październiku USDA, po kilku z rzędu podwyżkach dotyczących wolumenu prognozowanych zapasów końcowych na sezon 2024/25, obniżyła swoje szacunki. Obecnie określany jest na niecałe 8,1 mln t (spadek o 3,5% w stosunku do danych wrześniowych). W dalszym ciągu wartość jest niższa niż przed rokiem (o niemal 21%). Największy wolumen jest skupiony w trzech miejscach – Kanadzie, Chinach i Unii Europejskiej. Dwa ostatnie obszary odnotowały obniżki w stosunku do ubiegłego sezonu 2023/24 co rzutowało na ogólny poziom zapasów końcowych.
Według październikowego raportu szacunki dotyczące konsumpcji rzepaku pozostały niezmienne. Wartość przekraczająca 89 mln t jest o 1,2% wyższa w stosunku do ubiegłego sezonu 2023/24. Największym zużyciem bez zmian wyróżnia się Unia Europejska (24,45 mln t).
Handel
Świat: Eksport według październikowych danych USDA został nieznacznie skorygowany. Według ostatniej aktualizacji prognozuje się, że w okresie 2024/25 światowe wysyłki rzepaku wyniosą niecałe 17,4 mln t. To ponad 0,5% więcej m/m, ale 2,5% niżej poniżej wolumenu z sezonu 2023/24. Największym dostawcą jest Kanada z wartością 7,4 mln t (9% więcej r/r).
UE: Pierwsze niemal trzy miesiące sezonu 2024/25 w imporcie rzepaku do krajów UE niż wyróżnił się większą dynamiką przed rokiem. W początkowej części sezonu import wyniósł blisko 1050 tys. t (+37% r/r). Większość pochodziła z Ukrainy (59%). Eksport na tym etapie sezonu wynosi 137 tys. t i ponad 14% niższy niż przed rokiem (niemal wszystko kierowane jest do Wielkiej Brytanii).
Polska: W pierwszych ośmiu miesiącach 2024 r. według wstępnych danych MRiRW wyeksportowano z Polski ponad 265 tys. t rzepaku. To ponad 46% mniej niż przed rokiem. Największym odbiorcą były Niemcy (94%). Import w analizowanym okresie przekroczył 226 tys. t i był o 12% niższy r/r. Głównym dostawcą na polski rynek były Czechy (48%).
Ceny
Na początku września kontrakt listopadowy przekroczył pułap 470 €. Jednak po chwilowej stabilizacji doszło do korekty. Dopiero w drugiej części miesiąca zaczęły przeważać wzrosty, a notowania osiągnęły 480 € co było najwyższym poziomem od lipca.
Po zamknięciu listopadowego kontraktu, kolejny z terminem na luty 2025 r. rozpoczął październik od wzrostów. Jeszcze przed połową miesiąca przekroczył pułap 500 €. Kolejne tygodnie charakteryzowały się kontynuacją trendu. Jeszcze w październiku kontrakt ustanowił nowe maksimum, przekraczając 520 €.
Ceny w Polsce
W tygodniu kończącym się 27 października 2024 r. średnie stawki za rzepak wyniosły 2204 zł/t zgodnie z danymi MRiRW. W porównaniu z wcześniejszym tygodniem jest to wzrost o 51 zł (2,4%). W stosunku do zeszłego roku bieżące ceny są o ponad 8% wyższe.
Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego opublikował stawki oferowane przez punkty skupowe na terenie województwa dolnośląskiego. Za tonę rzepaku w drugiej połowie października 2024 r. oferowano od 1900 do 2110 zł. Średnia stawka ukształtowała się na poziomie 1933 zł/t. To 3 zł więcej niż we wrześniu.
We wrześniu średnie stawki oferowane przez skupy za nasiona rzepaku wzrosły kolejny miesiąc z rzędu, trend utrzymuje się od marca. Przeciętna cena płacona dostawcom przez podmioty dokonujące zakupu wyniosła w zeszłym miesiącu 2088 zł/t. To 22 zł więcej niż w sierpniu 2024 r. W stosunku do września 2023 r. różnica wynosi 73 zł (4%).
Aktualna sytuacja i przewidywania
Rzepak na Euronext/Matif w październiku umacniał się. Notowania kształtowały się głównie między 480, a 520 €. W drugiej części miesiąca został przekroczony ten poziom, czemu sprzyjała sytuacja na rynkach pozostałych surowców oleistych. Chodzi o olej palmowy, soję, a także samą ropę naftową. Czynnikiem prowzrostowym jest także osłabiające się euro.