Wstęp
Od połowy grudnia na Euronext/Matif dominowały spadki rzepaku. Po drodze wystąpiły co prawda dwie wzrostowe korekty , ale ceny wracały do pułapu 510 €. W porównaniu do danych sprzed miesiące bieżące ceny były o ok. 2% niższe. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku analogicznych kontraktów sprzed roku. Bieżące stawki są zdecydowanie wyższe niż przed rokiem (zob. tab.).
| MATIF notowania kontraktów (w EUR/t) |
Rzepak | ||
|---|---|---|---|
| luty'25 | maj'25 |
sierpień'25 | |
| 6.01.25 | 513,75 | 511,50 | 473,50 |
| 6.12.24 | 526,00 | 520,50 | 474,25 |
| zmiana m/m | -2,3% | -1,7% | -0,2% |
| luty'24 | maj'24 | sierpień'24 | |
| 5.01.24 | 422,25 | 424,25 | 424,50 |
| zmiana r/r | 21,7% | 20,6% | 11,5% |
Produkcja
| Rzepak dane globalne |
|
|
|
|
Zmiana |
Zmiana |
|---|---|---|---|---|---|---|
| powierzchnia (mln ha) | 41,95 | 43,31 | 42,51 | 42,66 | 0,4% | -1,5% |
| plon (t/ha) | 2,12 | 2,08 | 2,05 | 2,02 | -1,5% | -2,9% |
| produkcja | 88,90 | 89,89 | 87,24 | 86,18 | -1,2% | -4,2% |
| zużycie | 85,19 | 89,04 | 88,96 | 88,78 | -0,2% | -0,3% |
| eksport | 19,55 | 18,01 | 17,14 | 16,87 | -1,6% | -6,3% |
| zapasy końcowe | 8,96 | 10,11 | 8,05 | 7,19 | -10,7% | -28,9% |
Źródło: USDA
Świat: W grudniu prognoza USDA (Departament Rolnictwa USA) nieznacznie obniżyła szacowany wolumen zbiorów w stosunku do danych sprzed miesiąca. Wynikało to głównie z niewielkiej korekty w dół w UE (do 17,24 mln t). Zmiana światowej produkcji skutkowała spadkiem o ponad 4% w stosunku do ubiegłego sezonu 2023/24. W mniejszym stopniu obniżona została wartość areału i wydajności (zob. tab.).
Zapasy i zużycie
Stabilizacja wolumenu zapasów była krótka. USDA w grudniowej prognozie skorygowała o niemal 11% prognozę zapasów końcowych na sezon 2024/25. Obecnie określany jest na niecałe 7,2 mln t. W dalszym ciągu wartość jest niższa niż przed rokiem (o ponad 29%). Największy wolumen jest skupiony w trzech miejscach – Kanadzie, Chinach i Unii Europejskiej. Wszystkie obszary odnotowały obniżki w stosunku do ubiegłego sezonu 2023/24 co rzutuje na ogólny poziom zapasów końcowych. Kanada z 2,7 do 2,2 mln t; Chiny z 3,7 do 2,1 mln t i UE z 1,6 do 1,1 mln t.
W grudniowej aktualizacji raportów USDA szacunki dotyczące konsumpcji rzepaku zostały minimalnie skorygowane w dół. Wolumen nieznacznie poniżej 89 mln t jest o 0,3% niższy w stosunku do ubiegłego sezonu 2023/24. Największym zużyciem niezmiennie wyróżnia się Unia Europejska (24,3 mln t).
Handel
Świat: Eksport według grudniowych danych USDA został skorygowany. W ostatniej aktualizacji prognozuje się, że w okresie 2024/25 światowe wysyłki rzepaku spadną poniżej 17 mln t. To o 1,6 % mniej m/m i ponad 6% poniżej wolumenu z sezonu 2023/24. Największym dostawcą jest Kanada z wartością 6,75 mln t.
UE: Pierwsze blisko sześć miesięcy sezonu 2024/25 w imporcie rzepaku do krajów UE wyróżniło się większą dynamiką przed rokiem. W początkowej części sezonu import przekroczył 2 739 tys. t (+3% r/r) i jego dynamika zaczęła spadać. Większość pochodziła z Ukrainy (70%). Eksport na tym etapie sezonu wynosi ponad 201 tys. t i jest 43% niższy niż przed rokiem (niemal wszystko kierowane jest do Wielkiej Brytanii).
Polska: W pierwszych dziesięciu miesiącach 2024 r. według wstępnych danych MRiRW wyeksportowano z Polski ponad 329 tys. t rzepaku. To ponad połowę mniej niż przed rokiem. Największym odbiorcą były Niemcy (94%). Import w analizowanym okresie przekroczył 265 tys. t i był o 10% niższy r/r. Głównym dostawcą na polski rynek były Czechy (44%).
Ceny
Rzepak wszedł w nowy miesiąc utrzymując trend wzrostowy. Kontynuował passę trwającą od połowy września, przekraczając w połowie miesiąca pułap 543 €. Następnie doszło do sporej korekty o niemal 7%. W kolejnych dniach spadki wyhamowały, a ceny zatrzymały się na poziomie 510 €. Stabilizacja była jednak krótkotrwała, ostatnie dni listopada to obniżka poniżej granicy 500 €.
W grudniu rzepak na Euronext/Matif podlegał sporym wahaniom. Do połowy miesiąc ceny umacniały się przekraczając pułap 540 €. Kolejne dni przyniosły zmianę trendu połączoną z kilkoma korektami, ale kierunek został niezmienny. Dopiero początek 2025 r. skutkował wzrostem o kilka euro.
Ceny w Polsce
W tygodniu kończącym się 15 grudnia 2024 r. średnie stawki za rzepak wyniosły 2393 zł/t zgodnie z danymi MRiRW. W porównaniu z wcześniejszym tygodniem jest to wzrost o 46 zł (1,9%). W stosunku do zeszłego roku bieżące ceny są o ponad 18% wyższe.
Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego opublikował stawki oferowane przez punkty skupowe na terenie województwa dolnośląskiego. Za tonę rzepaku w drugiej połowie listopada 2024 r. oferowano od 200 do 2280 zł. Średnia stawka ukształtowała się na poziomie 2166 zł/t. To 29 zł więcej niż w listopadzie.
W październiku średnie stawki oferowane przez skupy za nasiona rzepaku wzrosły kolejny miesiąc z rzędu, trend utrzymuje się od marca. Przeciętna cena płacona dostawcom przez podmioty dokonujące zakupu wyniosła 2161 zł/t. To 73 zł więcej niż we wrześniu 2024 r. (3,5%). W stosunku do października 2023 r. różnica wynosi 134 zł (6,6%).
Aktualna sytuacja i przewidywania
Ostatnie tygodnie na rynku rzepaku były zmienne. Mimo podwyżek cen ropy naftowej i korekt w prognozach dotyczących produkcji w Unii Europejskiej, kontrakty terminowe zamknęły rok na minusie w porównaniu z początkiem grudnia. Kontrakty na stare i nowe zbiory kształtowały się w różnych trendach ze względu na dużą różnicę między bieżącą podażą i obawami o perspektywy globalnej produkcji rzepaku w 2025 roku.