Poradnik inwestora

W czasie notowań ciągłych cena instrumentów zmienia się wielokrotnie w trakcie sesji. Do transakcji dochodzi wtedy, gdy złożone przez inwestora zlecenie trafia na odpowiadające jego warunkom zlecenie z przeciwnej strony arkusza zleceń. Fazy sesji różnią się dla poszczególnych instrumentów.

Sprawdź, jak wyglądają fazy sesji dla:

• Akcji spółek

• Obligacji skarbowych i innych

• Instrumentów pochodnych

• Tytułów uczestnictwa typu ETF, ETC 

• Akcji spółek zagranicznych na rynku Global Connect

Notowania w systemie animatora działają podobnie jak notowania ciągłe. W tym systemie animator wystawia swoje zlecenia kupna i sprzedaży, aby zapewnić płynność instrumentów. Notowania instrumentu są zawieszone, gdy nie ma ofert kupna animatora. 

Instrumenty notowane w systemie animatora rynku to:

• Instrumenty strukturyzowane z dźwignią (np. certyfikaty z dźwignią)
• Instrumenty strukturyzowane bez dźwigni

Notowanie jednolite z dwukrotnym ustalaniem kursu w ciągu dnia

W tym systemie notowań kurs instrumentów jest ustalany dwa razy w ciągu dnia. Po ustalonym kursie zawierane są transakcje. W systemie notowań jednolitych notowane są głównie akcje mniejszych spółek o małej płynności.

Notowanie jednolite z pojedynczym ustalaniem kursu w dniu sesyjnym

Dla niektórych instrumentów w systemie notowań jednolitych kurs może być wyznaczany raz w tygodniu zamiast dwa razy w ciągu dnia. Notowania w tym systemie odbywają się w środę. Jeśli środa nie jest dniem sesyjnym, kurs określany jest w kolejnym dniu sesyjnym danego tygodnia.

• To najbardziej popularny i najprostszy typ zlecenia
• W tym zleceniu wskazujesz limit ceny, po której chcesz realizować transakcję. Określasz maksymalną cenę, po której chcesz kupić dany papier lub minimalną cenę, po której chcesz go sprzedać
• Zlecenie może się realizować po cenie jaką podasz lub po lepszej dla Ciebie cenie.

Przykład
Chcesz kupić akcje spółki XYZ. Cena, po której chcesz zrealizować transakcję jest dla Ciebie ważniejsza, niż czas jej realizacji. W fazie notowań ciągłych składasz zlecenie na zakup 40 akcji XYZ z limitem 108. Twoje zlecenie zrealizuje się częściowo. Od razu kupisz 20 akcji po cenie 105 i 10 akcji po cenie 108. Pozostałe 10 akcji z Twojego zlecenia będzie oczekiwało na realizację z limitem 108.

• PKC (po każdej cenie) – nie określasz konkretnego limitu ceny
• Akceptujesz każdą cenę, jaka będzie po przeciwnej stronie arkusza zleceń. 

Przykład
Chcesz kupić akcje spółki XYZ. W fazie notowań ciągłych składasz zlecenie PKC na zakup 40 akcji XYZ. Twoje zlecenie trafia do arkusza zleceń, gdzie zlecenia pozostałych inwestorów oczekują na realizację. Twoje zlecenie zrealizuje się w całości. Kupisz 20 akcji po cenie 105, 10 akcji po cenie 110 i 10 akcji po cenie 115.

• PCR (po cenie rynkowej)– nie określasz konkretnego limitu ceny
• Zlecenie PCR realizuje się po najlepszej cenie, jaką możesz uzyskać w danym czasie na giełdzie.  To cena najlepszego zlecenia, które oczekuje po przeciwnej stronie arkusza zleceń 
• Takie zlecenie może nie zrealizować się w całości. Jeśli tak się stanie, to niezrealizowana część zlecenia zmieni się w zlecenie z limitem ceny, równym kursowi zrealizowanej części zlecenia. 

Przykład
Chcesz kupić akcje spółki XYZ. W fazie notowań ciągłych składasz zlecenie PCR na zakup 30 akcji XYZ. Twoje zlecenie trafia na giełdę, gdzie zlecenia pozostałych inwestorów oczekują na realizację.
 

Twoje zlecenie zrealizuje się częściowo. Kupisz 20 akcji po cenie 105. Pozostała część zlecenia na 10 akcji będzie oczekiwać na realizację w arkuszu zleceń z limitem równym 105. 

Zlecenia z limitem aktywacji są dużo bardziej skomplikowanymi typami zleceń. Masz do dyspozycji zlecenia typu Stop limit oraz Stop loss.

W zleceniu typu Stop limit musisz określić dwa limity:

• Limit aktywacji - gdy kurs papieru na giełdzie osiągnie lub przekroczy ten limit, to Twoje zlecenie automatycznie uaktywni się w arkuszu zleceń giełdowych
• Limit ceny, po którym Twoje zlecenie może być realizowane.

Limity w zleceniach stop muszą spełniać warunki:

• Przy zleceniach sprzedaży: kurs ostatniej transakcji musi być większy niż limit aktywacji i większy lub równy limitowi ceny
• Przy zleceniach kupna: kurs ostatniej transakcji musi być niższy niż limit aktywacji i niższy lub równy limitowi ceny.

Pamiętaj, że Twoje zlecenie wejdzie do arkusza zleceń po spełnieniu warunku jego aktywacji.

Przykład
Składasz zlecenie stop limit na sprzedaż akcji XYZ. Kurs ostatniej transakcji wyniósł 100 zł. Określasz limit aktywacji zlecenia. Limit musi być niższy niż kurs ostatniej transakcji np. 96 zł. Następnie określasz limit ceny, czyli minimalną cenę, po której chcesz sprzedać dany papier np. 96 zł lub niższą.

W zleceniu Stop loss określasz tylko limit aktywacji. Gdy kurs papieru na giełdzie osiągnie ten limit,  Twoje zlecenie automatycznie uaktywni się w arkuszu zleceń giełdowych jako zlecenie PKC. 

Przykład
Składasz zlecenie Stop loss na sprzedaż akcji XYZ. Kurs ostatniej transakcji wyniósł 100 zł. Określasz limit aktywacji zlecenia. Limit musi być niższy niż kurs ostatniej transakcji np. 96 zł. Jeśli na giełdzie dojdzie do zawarcia transakcji po cenie 96 lub niższej (kurs akcji spadnie do 96 lub niżej), Twoje zlecenie pojawi się w arkuszu zleceń giełdowych, jako zlecenie PKC. 

Pamiętaj, że w systemie Animatora rynku zlecenia typu stop aktywowane są przez ofertę Animatora, a nie przez transakcję giełdową.

• Zlecenie PEG to zlecenie ze zmiennym limitem realizacji
• Takie zlecenie zawsze przyjmuje limit ceny równy limitowi najlepszego zlecenia po tej samej stronie arkusza zleceń
• Możesz ustalić dodatkowo własny maksymalny limit dla zleceń kupna i minimalny limit dla zleceń sprzedaży, po przekroczeniu którego zmienny limit przestaje być automatycznie aktualizowany.

O cenach akcji decyduje popyt i podaż. To podstawowe założenie analizy technicznej. Analiza zakłada, że zdarzenia na giełdzie wyprzedzają w czasie zdarzenia ekonomiczne. Rynek jest mechanizmem, który dyskontuje przyszłość. Analiza techniczna opiera się na trzech podstawowych zasadach: 

• Zmiany podaży i popytu na giełdzie znajdują swoje odzwierciedlenie w cenach akcji 
• Zmiany cen akcji podlegają utrzymującym się przez dłuższy czas trendom 
• Procesy na giełdzie się powtarzają 

Analiza techniczna wykorzystuje dwie grupy narzędzi: wykresy kursów akcji w przeszłości i wskaźniki techniczne. Wykresy pokazują tendencje kształtowania się cen akcji w przeszłości. Nazywamy je formacjami technicznymi. Są powtarzalne, przez co pomagają przewidzieć, jak będą kształtować się kursy akcji w przyszłości. Wskaźniki techniczne pokazują bieżący stan rynku akcji. Na ich podstawie powstaje prognoza na przyszłość.

Trend jest podstawą analizy technicznej. Określa kierunek ruchu cen całego rynku, branży lub konkretnej spółki. Trend ma podstawowe znaczenie przy podejmowaniu decyzji o kupnie czy sprzedaży. Jedna z podstawowych zasad analizy technicznej mówi, że inwestowanie zawsze powinno odbywać się w zgodzie z trendem (kierunkiem ruchu cen).
W zależności od czasu trwania, trendy dzielimy na: 

• Długoterminowy (główny, pierwszorzędny) – trwa od kilku miesięcy do kilku lat 
• Średnioterminowy (drugorzędny) – trwa kilka miesięcy 
• Krótkoterminowy (trzeciorzędny) – trwa do kilku tygodni

W wyznaczaniu trendów powinno się patrzeć na poziomy dołków i szczytów.

Spójrzmy teraz na rodzaje trendów:

• Trend wzrostowy. W trendzie wzrostowym chodzi o coraz wyższe szczyty i dołki. Każdy kolejny wyższy dołek i wyższy szczyt potwierdza, że trend jest kontynuowany. Jeśli na wykresie zaznaczysz kropki w punktach odbić i porównywasz ich wartość z poprzednim szczytem lub dołkiem, zauważysz, że trend wzrasta.
• Trend boczny. W tym trendzie dołki i szczyty są na podobnych poziomach. Kolejne szczyty nie są wyżej od poprzednich, a kolejne dołki nie są niżej niż poprzednie dołki. Mówimy o względnej równowadze popytu i podaży oraz konsolidacji notowań.
• Trend spadkowy. W trendzie spadkowym chodzi o coraz niższe szczyty i dołki. Każdy kolejny niższy dołek i niższy szczyt potwierdza, że trend jest kontynuowany. Jeśli na wykresie zaznaczysz kropki w punktach odbić i porównywasz ich wartość z poprzednim szczytem lub dołkiem, zobaczysz, że trend spada.

Narzędzia analizy technicznej to metody i techniki, które określają aktualny stan rynku oraz prognozują przyszłe ruchy kursów papierów wartościowych, walut czy surowców. 
Zaliczamy do nich przede wszystkim:

• Wykresy cen 
• Zachowanie wolumenu i LOP, czyli liczba otwartych pozycji (w przypadku rynków terminowych)
• Linie trendu, wsparcia, oporu 
• Formacje techniczne
• Inne wskaźniki, takie jak: średnie ruchome i oscylatory

Wszystkich narzędzi i wskaźników analizy technicznej jest zdecydowanie więcej, ale tutaj skupimy się tylko na jednym z nich.

Przedstawiają graficznie sytuację podaży i popytu pokazując, kto wygrywa w walce „byka” z „niedźwiedziem”. 
Świece japońskie są jedną z najstarszych metod analizowania wykresów. Obecnie wskazania świec to dla wielu profesjonalnych inwestorów podstawowe narzędzie analityczne.
Do zbudowania świecy japońskiej potrzebne są cztery elementy: 

• Cena otwarcia z badanego okresu 
• Cena zamknięcia z badanego okresu 
• Najniższa cena z badanego okresu 
• Najwyższa cena z badanego okresu 

Świece japońskie analizują przyczynę, a nie skutek. Dzięki temu możemy szybko obserwować psychologię rynku w krótkim terminie. Nie możemy ignorować tego, że emocje inwestorów – strach, chciwość i nadzieja – w bezpośredni sposób wpływają na kursy papierów wartościowych. Nie możemy tego zrobić przy pomocy statystycznych metod. Musimy użyć analizy technicznej, żeby określić zmiany czynników psychologicznych. To właśnie świece japońskie odczytują zmiany w sposobie postrzegania wartości przez inwestorów. To odzwierciedla się w ruchu kursów papierów wartościowych. 

Świece są czymś więcej niż tylko metodą rozpoznawania formacji.  Pokazują zależności pomiędzy kupującymi a sprzedającymi. Wykresy ze świecami japońskimi pozwalają na bezpośredni wgląd w rynki finansowe. Działają one dobrze zarówno w przypadku papierów wartościowych, jak i towarów. 

Pomaga ocenić, na ile atrakcyjne jest inwestowanie na danym rynku akcji. Analizujemy w niej m.in.:

• Sytuację społeczno–polityczną danego kraju
• Ogólną sytuację ekonomiczną
• Bieżącą koniunkturę gospodarczą (aktualna inflacja, kursy walut, zatrudnienie, bezrobocie, najważniejsze wskaźniki gospodarcze) 
• Politykę ekonomiczną prowadzoną przez państwo
• PKB i tempo jego wzrostu
• Budżet
• Bilans handlowy i płatniczy kraju 

Pomaga ocenić,  na ile atrakcyjne jest inwestowanie w spółki z danego sektora gospodarki. Pozwala przewidzieć, czy warto zainwestować w daną branżę oraz ryzyko, które wiąże się z taką inwestycją. Analiza sektorowa uwzględnia m.in.:

• Historyczne i oczekiwane stopy zwrotu z inwestycji w danej branży
• Wrażliwość branży na sytuację gospodarczą
• Cykl życia danej branży (start, przyspieszenie, wzrost, dojrzałość lub zanik sektora) 
• Wskaźniki, które obrazują produkt globalny i dochód narodowy w danej gałęzi przemysłu w porównaniu z innymi branżami.

Jej głównym celem jest ocena jakościowa konkretnej spółki na tle całego sektora. Bada pozycję firmy na rynku oraz jej perspektywę rozwoju. Bierze przy tym pod uwagę aspekty niefinansowe, takie jak m.in.:

• Strategia spółki 
• Sytuacja spółki w porównaniu do konkurencji w branży 
• Bariery wejścia na rynek
• Perspektywy rozwoju
• Specyfikacja produktu
• Możliwość pojawienia się konkurencyjnych produktów lub rozwiązań
• Jakość kadry zarządzającej 
• Otoczenie zagraniczne rynku 
• Kapitał intelektualny
• Kwalifikacje osób, które są zatrudnione w spółce
• Zdolność do innowacji
• Reputacja społeczna

W skład analizy sytuacyjnej spółki wchodzi także analiza SWOT. Nazwa pochodzi od pierwszych liter czterech angielskich słów: Strengths – siła, Weaknesses – słabości, Opportunities – szanse i Threats – zagrożenia.  

Analiza sytuacyjna pomaga ustalić i zrozumieć przedmiot działania spółki, a w szczególności:

• Czym zajmuje się przedsiębiorstwo
• Na czym i w jaki sposób zarabia pieniądze
• Jaka jest jej polityka i cele rynkowe
• Czym kierują się zarządzający firmą, realizując określoną politykę.

Dla inwestorów ta część analizy fundamentalnej jest najważniejsza. Pomaga  wycenić faktyczną wartość spółki. Analizuje sprawozdania finansowe, a w szczególności rachunek zysków i strat, bilans oraz rachunki przepływów pieniężnych. Podstawowymi i najchętniej analizowanymi wskaźnikami są:

• Płynność bieżąca – żeby ją wyliczyć, dzielisz aktywa obrotowe przez zobowiązania krótkoterminowe. Wskaźnik ten pokazuje, czy spółka jest w stanie wywiązać się z bieżących zobowiązań
• Zadłużenie ogólne - żeby go wyliczyć, dzielisz zobowiązania przez aktywa. Niski poziom wskaźnika oznacza samodzielność finansową spółki 
• Rentowności, ROE (Return on Equity) – żeby ją obliczyć, dzielisz zysk netto przez kapitał własny i mnożysz razy 100%. Wskaźnik ten prezentuje rentowność kapitału własnego. Im wyższy poziom tego wskaźnika, tym spółka jest bardziej efektywna
• Cena do wartości księgowej (C/WK) – żeby ją wyliczyć, dzielisz cenę (C) przez wartość księgową (WK). Wskaźnik ten informuje o bieżącej wycenie przez rynek wartości majątku. Niski poziom tego wskaźnika może oznaczać niską cenę rynkową np. jeśli C/WK = 2, oznacza to, że złotówka majątku spółki wyceniana jest na 2 złote. Wskaźnik ten należy oceniać w zależności od branży – spółki technologiczne będą przyjmować wyższy średni poziom niż np. spółki produkcyjne
• Cena do zysku (C/Z)- żeby ją wyliczyć, dzielisz cenę jednej akcji (C) przez zysk netto przypadający na jedną akcję (Z). Niski poziom tego wskaźnika może oznaczać atrakcyjną inwestycję, ponieważ spółka osiąga wysokie zyski przy niskiej cenie. Wysoki poziom tego wskaźnika może oznaczać wysoką wycenę rynkową akcji lub niski poziom zysku

Skąd się bierze wycena akcji
Po analizach, na końcu przychodzi pora na wycenę akcji. Polega ona na wyliczeniu wartości wewnętrznej akcji za pomocą różnych metod. Wartość wewnętrzna to szacunkowa cena, która określa wartość akcji. Porównujemy ją z obecną ceną i na tej podstawie oceniamy, czy spółka jest niedowartościowana (wartość wewnętrzna przewyższa cenę rynkową), czy może przewartościowana (wartość wewnętrzna jest niższa niż cena rynkowa).

Wiesz już, że analiza fundamentalna to podstawa. Być może nie daje gwarancji wymarzonej stopy zwrotu, ale na pewno będzie cennym drogowskazem w tym kierunku. Jeśli się z nią zapoznasz, odpowiesz sobie na pytanie „co kupić?”. Pamiętaj jednak, że nie wiesz jeszcze „kiedy to kupić?”. W odpowiedzi na to, może pomóc Ci analiza techniczna.

Wartość obligacji, od której liczone są odsetki. Taką wartość emitent zwróci Ci przy wykupie obligacji. Dla obligacji skarbowych jest to 1000 zł.

Cena, którą płacisz za obligację. Obejmuje: 

• kurs obligacji na giełdzie - jest podawany w procentach jej wartości nominalnej, np. 99,5%. W tym przykładzie wartość jednej obligacji, przy nominale 1000 zł, to 995 zł. 
• odsetki, które są doliczane codziennie od dnia ostatniej wypłaty odsetek. 

Przykład: 
Mamy obligację oprocentowaną 4% w skali roku, dla której odsetki są wypłacane raz w roku. 
Dzień wypłaty odsetek to 15 maja 
Wartość nominalna obligacji wynosi 1000 zł. 
99,5% - kurs obligacji na giełdzie 
100 – liczba dni od ostatniej wypłaty odsetek

Termin, w którym emitent zwróci Ci wartość nominalną obligacji, wraz z pozostałymi odsetkami. Gdy utrzymasz obligacje do wskazanego terminu wykupu, nastąpi on automatycznie – bez prowizji. Pieniądze trafią na Twoje konto maklerskie.

Po zakończeniu okresu odsetkowego, emitent przeleje na Twoje konto maklerskie należne Ci odsetki. Obligacje mogą mieć różny okres odsetkowy.

Często też nazywane kuponem. Oprocentowanie jest podawane w skali roku i naliczane od wartości nominalnej obligacji. 

Ich oprocentowanie nie zmienia się przez cały okres inwestycji. Przynoszą stały dochód w postaci odsetek, które są liczone od wartości nominalnej obligacji. Odsetki otrzymasz co roku na konto maklerskie.

Ich oprocentowanie może się zmieniać. Zależy ono od stopy referencyjnej WIBOR 6M. Zmiany tej stopy mają wpływ na przyszłe oprocentowanie obligacji. Odsetki od takich obligacji otrzymasz co pół roku.

Obligacje, od których nie są wypłacane odsetki. W zamian są sprzedawane po cenie niższej od wartości nominalnej, czyli z tzw. dyskontem. Twój zysk to różnica pomiędzy nominałem a ceną zakupu. Wartość nominalna obligacji wynosi 1000 zł i otrzymujesz ją w dniu wykupu.

Jeśli stopy procentowe rosną lub spodziewają się tego w przyszłości inwestorzy, to ceny obligacji na giełdzie spadają.

Jeśli stopy procentowe spadają lub spodziewają się tego w przyszłości inwestorzy, to ceny obligacji na giełdzie rosną. Ryzyko pojawia się jeśli posiadasz obligacje i chcesz je sprzedać na giełdzie przed terminem wykupu.

Ryzyko zmienności cen obligacji na giełdzie. Może powodować, że cena rynkowa twoich obligacji będzie niższa od tej, którą zapłaciłeś przy zakupie. Ryzyko pojawia się, jeśli masz obligacje i chcesz je sprzedać na giełdzie przed terminem wykupu.

Oznacza, że na giełdzie może nie być oferty, gdy chcesz sprzedać lub kupić konkretną obligację. W takiej sytuacji możesz zrealizować transakcję po niekorzystnej dla ciebie cenie. W skrajnym wypadku może się zdarzyć, że nie sprzedasz obligacji na giełdzie przed terminem wykupu.

Ryzyko utraty płynności finansowej emitenta, które może spowodować opóźnienie lub brak wypłaty odsetek. W skrajnym przypadku emitent może nie zwrócić zainwestowanych pieniędzy w terminie wykupu obligacji.

Jeśli inflacja rośnie, wcześniej wyemitowane obligacje stają się mniej atrakcyjne ponieważ inflacja zmniejsza realny zysk z inwestycji. Wzrost lub spadek inflacji może wpłynąć na decyzje banku centralnego dotyczące stóp procentowych. Jeśli inflacja rośnie, stopy procentowe również mogą wzrosnąć. Natomiast jeśli inflacja spada, stopy procentowe mogą spadać.

Wskaźnik dla porównania wyniku inwestycji. Dla ETF benchmarkiem jest indeks giełdowy, o który ten ETF jest oparty. Celem nie jest pobicie benchmarku, tylko jego naśladowanie.

Różnica w cenie pomiędzy ofertą kupna i ofertą sprzedaży. Przy ETF za stały poziom spread’u odpowiada animator. 

W trakcie sesji wystawia zlecenia kupna i sprzedaży, zapewniając płynność. Animatorem jest najczęściej dom maklerski lub fundusz.

ETF stara się odzwierciedlać instrument bazowy, o który jest oparty, ale w praktyce nigdy nie robi tego idealnie. Zawsze są niewielkie różnice między stopą zwrotu ETF, a stopą zwrotu instrumentu bazowego. Ta różnica to właśnie tracking error (błąd naśladowania). 

Wszystkie aktualne informacje na temat danego ETFa są dostępne w dostępne w KID (Dokument, zawierający kluczowe informacje). Znajdziesz go w Maklerze, podczas składania zlecenia na dany instrument finansowy. Dokument KID może być aktualizowany nawet codziennie.

Za zarządzanie ETFem emitent pobiera opłatę. Jest ona już uwzględniona w jego cenie. Wysokość opłaty znajdziesz w dokumencie Kluczowe Informacje (KID).

Dywidenda to zysk spółki wypłacany jej akcjonariuszom. W przypadku ETFów, dywidenda może być częścią wartości certyfikatu. Informacje na ten temat znajdziesz w dokumencie Kluczowe Informacje (KID). 
Fundusze ETF dzielą się na:

• fundusze dystrybucyjne – regularnie wypłacają dywidendę
• fundusze akumulacyjne – reinwestują dywidendę 

Jeśli fundusz wypłaca dywidendę – otrzymasz ją na swoje konto maklerskie.

To sposób w jaki ETF dobiera instrumenty finansowe, aby naśladować instrument bazowy. ETFy wykorzystują do tego jedną z trzech metod: 

• Fundusz kupuje spółki z indeksu w takich proporcjach, aby portfel zachowywał się tak jak indeks – jest to metoda pełnej replikacji 
• Fundusz kupuje spółki z indeksu, ale tylko te, które mają na niego największy wpływ - jest to metoda reprezentatywnej próbki 
• Fundusz dobiera instrumenty finansowe spoza indeksu, na którym jest oparty. Jego celem dalej jest jednak odzwierciedlenie zachowania indeksu – jest to metoda syntetycznej replikacji.

To ryzyko oznacza, że możesz stracić pieniądze na skutek niekorzystnych zmian kursów giełdowych. ETF-y naśladują zachowanie konkretnego instrumentu bazowego (indeksu lub surowca). Wartości tych instrumentów mogą się wahać z powodu różnych czynników np. zmiany polityczne, gospodarcze, społeczne, czy też związane z psychologią inwestorów lub klęskami żywiołowymi. Zmiany cen instrumentów bazowych mają bezpośrednie przełożenie na kurs giełdowy ETF.

To ryzyko związane z możliwością wystąpienia niekorzystnych zmian kursów walutowych. Występuje w przypadku inwestycji w ETFy oparte o zagraniczny indeks bazowy np. DAX, S&P500. To dlatego, że instrumenty te są notowane na giełdzie w Warszawie w PLN, a ich bazowa waluta jest inna np. USD.

To ryzyko związane z kondycją finansową firmy emitującej instrument. To ryzyko, że instrument przestanie być notowany na giełdzie lub firma emitująca ten instrument będzie niewypłacalna.

To strategia, w której zakładasz, że wartość akcji będzie rosła i sprzedasz je po cenie wyższej, niż cena zakupu. 
Na cenę akcji wpływa wiele czynników:
Wewnętrzne

• Wyniki finansowe spółki – przychody, zyski, marże, przepływy pieniężne
• Perspektywy wzrostu – prognozy rozwoju, nowe inwestycje, ekspansja na rynki
• Zarząd i strategia – kompetencje kadry zarządzającej, decyzje strategiczne
• Dywidendy – polityka dywidendowa może przyciągać inwestorów szukających dochodu pasywnego
• Struktura zadłużenia – poziom zadłużenia i jego obsługa wpływają na ryzyko inwestycyjne.

Zewnętrzne

• Stopy procentowe – wpływają one na koszt kapitału i wycenę akcji
• Inflacja – wpływa na koszty działalności i siłę nabywczą konsumentów
• PKB i koniunktura gospodarcza – wzrost gospodarczy sprzyja zyskom spółek
• Polityka monetarna i fiskalna – działania banków centralnych i rządów
• Kursy walutowe – istotne dla eksporterów i importerów
• Sytuacja geopolityczna – wojny, sankcje, napięcia międzynarodowe
• kondycja branży.

Czynniki psychologiczne i rynkowe:

• Nastroje inwestorów – emocje, spekulacje, trendy
• Analizy techniczne – wykresy, wskaźniki, poziomy wsparcia lub oporu
• Plotki i wiadomości – nawet niepotwierdzone informacje mogą wpływać na kurs
• Podaż i popyt – równowaga między kupującymi a sprzedającymi

Ceny akcji wahają się – mogą wzrosnąć, ale mogą też spaść. Spadek może być trwały lub okresowy, dlatego w swojej strategii uwzględnij perspektywę czasu – czy oczekujesz określonego wyniku w krótkim, czy w długim okresie. Pamiętaj, że mimo szansy na zysk, podejmujesz też ryzyko straty zainwestowanego kapitału.

To strategia, w której zakładasz, że wybrana spółka będzie dzielić się częścią zysku z akcjonariuszami. Jest to najczęściej długoterminowa strategia inwestowania w spółki o stabilnej pozycji, które regularnie wypłacają dywidendę. Gdy budujesz portfel, który ma przynosić regularny dochód z dywidend, okresowe wahania kursów akcji stają się mniej istotne. Musisz pamiętać, że dywidenda nie jest gwarantowana. Spółka może zrezygnować z jej wypłaty. 

To zysk, którym spółka dzieli się z akcjonariuszami. O jej wypłacie decyduje Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy. Dywidenda najczęściej wypłacana jest raz w roku, ale może być częściej. Spółka określa dwa terminy:

• dzień nabycia prawa do dywidendy
• dzień wypłaty dywidendy.

Jeśli masz akcje w dniu nabycia prawa do dywidendy, to wtedy ją otrzymasz w dniu wypłaty dywidendy. 
Pamiętaj, że zakup akcji rozliczany jest po dwóch dniach.

Przykład
Dzień ustalania uprawnionych do dywidendy w spółce X wypada w środę 15 lipca. Żeby dostać dywidendę, musisz kupić akcje spółki X najpóźniej w poniedziałek 13 lipca, aby transakcja była rozliczona na 15 lipca.
Dywidendę otrzymasz nawet jeśli sprzedasz akcje już 14 lipca. Ta transakcja sprzedaży rozliczy się 16 lipca, czyli po dniu nabycia prawa do dywidendy.
We wtorek 14 lipca kurs odniesienia będzie pomniejszony przez Giełdę względem kursu zamknięcia z poniedziałku 13 lipca o wartość dywidendy. Dywidenda wpływa na Twoje konto maklerskie w dniu ustalonym przez spółkę X. 

Jeśli spółka potrzebuje nowego kapitału, może zdecydować się na emisję nowych akcji. Żeby uniknąć zmniejszenia udziału w spółce przez aktualnych akcjonariuszy – może przeprowadzić emisję z prawem poboru.  

Jeśli jesteś akcjonariuszem takiej spółki, prawo poboru daje Ci pierwszeństwo w kupnie nowych akcji – proporcjonalnie do akcji, które masz. 
Ty decydujesz czy kupujesz akcje nowej emisji, czy rezygnujesz z tego prawa. Masz trzy opcje:

• Obejmujesz akcje nowej emisji
• Możesz sprzedać prawa poboru, jeśli będą notowane na Giełdzie 
• Możesz nic nie zrobić, wtedy prawo poboru wygaśnie.

Spółka może przeprowadzić nową emisję akcji z wyłączeniem prawa poboru.

Prawo do akcji (PDA) jest papierem wartościowym. Można określić go jako instrument tymczasowy. PDA powstaje po przydzieleniu akcji nowej emisji. Wynika z niego uprawnienie do otrzymania przydzielonych właśnie akcji nowej emisji. PDA wygaśnie po zarejestrowaniu nowej emisji akcji w depozycie papierów wartościowych lub gdy sąd rejestrowy odmówi zarejestrowania podwyższenia kapitału przez spółkę.  PDA może być notowane na giełdzie.

IPO (Initial Public Offering) – czyli pierwsza publiczna oferta akcji. Gdy jakaś spółka zdecyduje się zadebiutować na warszawskiej giełdzie – przeprowadza IPO. Informacje o tym, czy przyjmujemy zapisy na jej akcje przez nasze biuro maklerskie znajdziesz w Aktualnościach na stronie internetowej ing.pl. Zapis złożysz w Maklerze.

Każda spółka ma swój własny harmonogram oferty publicznej. Zanim się zapiszesz – sprawdź informacje o ofercie w prospekcie, który jest dostępny podczas składania zapisu. Znajdziesz tam m.in. terminy zapisów, cenę, datę przydziału akcji na konto maklerskie i dzień debiutu. 

Co warto widzieć? 
Zapisu na IPO nie możesz odwołać. Po jego złożeniu, akcje nie trafią od razu na Twoje konto maklerskie. Stanie się to dopiero w terminie, który jest określony w harmonogramie oferty publicznej, jeśli oferta dojdzie do skutku. Do tego czasu Twoje pieniądze będą zablokowane. 
Jeżeli liczba zapisów na akcje emitenta w IPO przekroczy liczbę oferowanych akcji – zazwyczaj następuje tzw. redukcja zapisów. Otrzymasz wtedy proporcjonalnie mniej akcji. 

Większość ofert umożliwia zapis na akcje wyłącznie za gotówkę. Dlatego jeżeli będziesz chciał złożyć zapis za gotówkę otrzymaną ze sprzedaży innych akcji to musisz je sprzedać co najmniej dwa dni sesyjne wcześniej. Tyle trwa rozliczenie transakcji.

To ryzyko oznacza, że możesz stracić pieniądze na skutek niekorzystnych zmian kursów giełdowych. Na wahania cen akcji wpływa kondycja spółki emitenta, ale oprócz tego wiele innych czynników np. zmiany gospodarcze, polityczne, społeczne, czy też związane z psychologią inwestorów lub z klęskami żywiołowymi.

Oznacza, że na giełdzie może nie być oferty, gdy chcesz sprzedać lub kupić konkretny instrument. W takiej sytuacji możesz zrealizować transakcję po niekorzystnej cenie lub jej w ogóle nie zrealizujesz.

Związane jest z działalnością danej spółki. Wpływ na nie może mieć m.in. zarządzanie firmą, pojawienie się konkurencji, nowych technologii czy ograniczeń prawnych lub różne skandale związane ze spółką. Jest ryzyko, że akcje przestaną być notowane na giełdzie lub emitent zbankrutuje i akcje będą bezwartościowe.

Możesz stracić pieniądze na skutek niekorzystnych zmian kursów giełdowych. Na wahania cen akcji wpływa kondycja spółki, ale też wiele innych czynników np. zmiany gospodarcze, polityczne, społeczne, czy też związane z psychologią inwestorów lub z klęskami żywiołowymi.

Związane jest z działalnością danej spółki. Wpływ na nie może mieć np. zarządzanie firmą, pojawienie się konkurencji, nowych technologii czy ograniczeń prawnych lub skandale związane ze spółką. Jest ryzyko, że akcje przestaną być notowane na giełdzie lub emitent zbankrutuje i akcje będą bezwartościowe. Emitenci akcji z rynku GlobalConnect pochodzą z różnych regionów świata i działają zgodnie z ich lokalnymi przepisami prawa. Te przepisy mogą być inne, mniej restrykcyjne, niż to jest w przypadku polskich akcji.

Na giełdzie może nie być atrakcyjnej oferty, po której można kupić lub sprzedać konkretne akcje, mimo zapewnienia ofert przez Wprowadzającego Animatora Rynku (WAR). Jest również ryzyko, że WAR może nie spełnić swoich obowiązków i nie udostępni ofert np. ze względu na awarię systemu animatora lub giełdy.

Mogą wystąpić niekorzystne zmiany kursów walutowych. Akcje z GlobalConnect notowane są w PLN, jednak na macierzystych rynkach są wyceniane w walutach obcych. Ryzyko walutowe jest takie samo, jak w przypadku kupowania tych akcji bezpośrednio na macierzystych giełdach zagranicznych.

W przypadku certyfikatów Turbo dźwignia jest zmienna. Jeśli kurs instrumentu bazowego zbliża się do poziomu bariery, to dźwignia rośnie. W drugą stronę - jeśli kurs oddala się od poziomu bariery, to dźwignia maleje. Ważna uwaga: po zakupie certyfikatu blokujesz poziom dźwigni na danym poziomie i jest on już niezmienny przez cały okres trwania twojej inwestycji.

Dzięki niej nigdy nie stracisz więcej niż 100% zainwestowanego kapitału. Często jednak następuje zwrot części zainwestowanego kapitału. Bariera działa jak wbudowany stop loss. Kiedy instrument bazowy osiągnie wskazany poziom, certyfikat jest automatycznie wycofywany z obrotu. Następnie animator określa wartość rezydualną i przystępuje do jej wypłaty (lub nie jeśli wynosi ona 0zł). Ważna uwaga: bariera nie jest stała, ulega regularnemu dostosowywaniu. Może się to zadziać np. w wyniku zdarzeń korporacyjnych takich jak wypłata dywidendy, czy split akcji (takie zdarzenia nie mają wpływu na cenę certyfikatu). Bariera jest też regularnie dostosowywana przez emitenta np. raz w miesiącu.

Jest to kwota jaką inwestor uzyska po osiągnięciu poziomu bariery przez instrument bazowy. W sytuacji wysokiej zmienności na rynku, pojawienia się luk cenowych na wykresie, wartość ta może wynieść 0zł. Proces ten odbywa się automatycznie, nic nie musisz robić, środki wrócą na twoje konto do kilku dni roboczych.

Jest to część inwestycji finansowana przez emitenta. Od tej kwoty naliczane są koszty finansowania. Będzie miał on wpływ na wynik twojej inwestycji, jeśli postanowisz przetrzymać certyfikaty dłużej niż 1 dzień. Koszt ten nie pojawia się w przypadku inwestycji intraday.

Certyfikaty umożliwiają handel zarówno na wzrosty instrumentu bazowego (Turbo Long) jak i na spadek (Turbo Short). Niezależnie od tego jaki certyfikat wybierzesz pamiętaj, że zawsze kupujesz certyfikat. Wartość Turbo Long rośnie wraz ze wzrostem wartości instrumentu bazowego (spada wraz ze spadkiem), natomiast wartość Turbo Short rośnie wraz ze spadkiem wartości instrumentu bazowego (spada wraz ze wzrostem).

Certyfikaty z dźwignią to produkty strukturyzowane, których cena zależy od kursu instrumentu bazowego. Ryzyko to oznacza, że możesz stracić pieniądze na skutek niekorzystnych zmian kursów instrumentów bazowych. Ze względu na zastosowaną dźwignię możesz stracić część lub całość zainwestowanych pieniędzy.

Certyfikaty z dźwignią to produkty strukturyzowane, których cena zależy od kursu instrumentu bazowego. Ryzyko to oznacza, że możesz stracić pieniądze na skutek niekorzystnych zmian kursów instrumentów bazowych. Ze względu na zastosowaną dźwignię możesz stracić część lub całość zainwestowanych pieniędzy.

Animator powinien publikować ceny kupna i sprzedaży w godzinach handlu. W szczególnych okolicznościach takich jak awaria systemu animatora lub giełdy, handel niektórymi certyfikatami może być czasowo wstrzymany.

Dotyczy certyfikatów, dla których instrument bazowy nie jest notowany w złotych. Zmiana kursu walutowego ma wpływ na kurs certyfikatów.

eżeli wystawca certyfikatów nie będzie mógł dłużej spełniać swoich zobowiązań płatniczych, istnieje możliwość utraty całego zainwestowanego kapitału.

To ryzyko oznacza, że możesz stracić pieniądze na skutek niekorzystnych zmian kursów giełdowych. Kontrakt terminowy to instrument pochodny. Jego wartość zależy od instrumentu bazowego – indeksu, akcji, waluty. Ceny tych instrumentów mogą zmieniać się dynamicznie.

Kontrakty są bardziej wrażliwe na zmiany cen niż np. akcje, ponieważ zawierają dźwignię finansową. Dźwignia potęguje zmiany kursu i nawet mała zmiana oznacza wielokrotnie większy zysk lub stratę.

Możesz stracić więcej niż zainwestujesz. Jeśli kupujesz lub sprzedajesz kontrakt, pokrywasz tylko drobną część jego wartości (wnosisz jedynie depozyt zabezpieczający). Dźwignia zawarta w kontrakcie powoduje, że niewielka zmiana kursu oznacza wielokrotnie większy efekt.

Jeśli kurs kontraktu zmieni się w przeciwną stronę niż zakładasz, to Twój depozyt zmniejszy się lub spadnie do zera. W skrajnym przypadku strata może przewyższyć depozyt, który musisz uzupełnić.

Oznacza, że na giełdzie może nie być oferty, gdy chcesz sprzedać lub kupić konkretny instrument. W takiej sytuacji możesz zrealizować transakcję po niekorzystnej dla Ciebie cenie lub jej w ogóle nie zrealizujesz.