8 kwietnia 2024
Pojawienie się w jednym zdaniu liczby „0” i terminu „budżet domowy” może w pierwszej chwili wywołać małe dreszcze przerażenia. „Ale jak to, czy ktoś właśnie przekonuje mnie, że mam nie robić dla swoich pieniędzy żadnego planu, wkrótce po pensji zostawać bez grosza, a moje rachunki bankowe powinny świecić pustkami?”. Uspokajamy: zupełnie nie o to tutaj chodzi. Zobacz, na czym budżetowanie do zera polega naprawdę.
Z tekstu dowiesz się:
Metoda zerowego budżetu (w skrócie ZBB, od angielskiego zero-based budgeting) opiera się na tym, by każdego miesiąca po odjęciu od wszystkich Twoich dochodów wszystkich Twoich wydatków wychodziło Ci równe, okrąglutkie zero. Jeśli zarabiasz 5000 złotych, to Twoje rozchody powinny sumować się również do 5000 złotych.
Takie podejście sprawia, że każda złotówka, która przechodzi przez Twoje ręce, ma jakiś cel – wykonuje dla Ciebie pewną pracę, w określony sposób wpływa na Twoje życie. Trzymanie się tej zasady powoduje, że żadna suma nie ginie w gąszczu codziennych transakcji. Reguła uczy zarządzania pieniędzmi w taki sposób, aby nawet małe kwoty zagrały wyznaczoną przez Ciebie rolę. Gdy wszystko dobrze wyliczysz, pod koniec miesiąca ani zabraknie Ci gotówki, ani nie zostaniesz z wolnymi środkami, z którymi nie będziesz wiedzieć, co zrobić – najpewniej przeznaczysz je więc na coś, czego wcale nie chcesz i nie potrzebujesz.
Do przygotowania domowego budżetu zgodnie z ideą budżetowania do zera, tak jak w przypadku innych systemów, siadasz zawsze na samym początku miesiąca. Zacznij od ustalenia, na jakie wpływy do swojego portfela możesz liczyć w ciągu nadchodzących 30 dni. Uwzględnij nie tylko wynagrodzenie za pracę na etacie lub przewidywany dochód z działalności gospodarczej, ale także różne dodatkowe źródła. Może planujesz wyprzedaż odzieży, książek czy starego sprzętu elektronicznego? Dodaj wszystkie „składniki” do siebie i zapisz rezultat w zeszycie, w arkuszu kalkulacyjnym lub w aplikacji.
Teraz przejdź do prognozowania wydatków. Żeby budżet był prawidłowo zbilansowany – miał po prostu „ręce i nogi” – pomyśl o wydatkach szerzej niż tylko w kontekście zaspokajania potrzeb i zachcianek. Zbuduj rozsądną hierarchię, uwzględnij różne kategorie, tak aby zatroszczyć się nie tylko o bieżące, ale i dalsze sprawy. Nieźle przetestowana kolejność wygląda mniej więcej tak:
Podlicz, ile wydasz łącznie, zanotuj i odejmij ten wynik od sumy dochodów. Szanse, że od razu znajdziesz się w okolicach zera, są znikome. Nie przejmuj się tym, to zupełnie normalne. Jeśli jesteś na plusie - gratulacje, Twoja pozycja wyjściowa jest znakomita. Pamiętaj tylko o tym, o czym pisaliśmy wcześniej: jakiejkolwiek sumy nie możesz pozostawić samej sobie, niezagospodarowanej, niepowiązanej z którym szczebelkiem rozchodów. Najlepiej, jeśli przypiszesz tę nadwyżkę do oszczędności, ale nie jest to obowiązek. Jeśli jesteś na minusie - nie ma wyjścia, odpalasz kosiarkę i tniesz wydatki. Zacznij od najmniej istotnych, takich, które nie wywołają u Ciebie przesadnego poczucia straty. Kiedy mimo przycinki zero wciąż wydaje się odległe, przeanalizuj, jakie kroki dadzą Ci najszybszą poprawę dochodów.
Metoda zerowego budżetu powstała na przełomie lat 60. i 70. XX wieku jako rozwiązanie dla dużych firm. Autorem pomysłu był Peter Pyhrr, księgowy i doradca w Texas Instruments. Chociaż koncepcję szybko przełożono na realia gospodarstw domowych i finansów osobistych, pozostały w niej wyraźne ślady biznesowego pochodzenia. Ma to zarówno swoje zalety, jak i wady.
Z budżetowaniem do zera jest dokładnie odwrotnie - w tej technice musisz zaufać przede wszystkim sobie. Tutaj to Ty decydujesz, jaki procent zarobków trafi do poszczególnych kategorii wydatków. Póki balansujesz w okolicach zerowej różnicy między rozchodami a przychodami, teoretycznie realizujesz plan tak, jak trzeba. Tylko czy budżety domowe w ogóle mają sens, jeśli nie służą wyraźnej poprawie sytuacji materialnej tego, kto je tworzy? Metoda zerowego budżetu naprawdę zadziała tylko wtedy, kiedy wykażesz się odpowiedzialnością. Utrzymanie płynności finansowej, podniesienie bezpieczeństwa, spełnienie związanych z pieniędzmi marzeń w znacznie większym stopniu zależą przy tym patencie od Twoich wyborów. Klucz do sukcesu znajdziesz w słowie: uzasadnienie. Każdy wydatek powinien mieć swoją przyczynę. W którymś miesiącu uznasz, że zaciskasz pas i więcej przeznaczasz na oszczędności - świetnie. W innym postanowisz, że zakup drogich butów poprawi Twoje samopoczucie - w porządku, masz do tego prawo. Liczy się to, aby nie umknęło Twojej uwadze, kiedy i dlaczego wydajesz swoje pieniądze.
