13 maja 2023
Zdarza Ci się wydać więcej niż było w planach? Masz wrażenie, że Twoje wydatki są czasem poza kontrolą? To problem, z którym boryka się wiele osób. Rozpoznanie momentów, kiedy gotówka przecieka Ci przez palce, to pierwszy krok do wypracowania zdrowych nawyków finansowych. Oto 4 charakterystyczne okoliczności, w których najczęściej tracimy nadzór nad własnymi finansami.
Z tekstu dowiesz się:
Jak wykazał przeprowadzony wśród ponad 1600 Amerykanów sondaż, aż prawie 40% mieszkańców Stanów Zjednoczonych wydaje ponad miarę, aby wywrzeć wrażenie na drugiej osobie1. Co więcej, im młodsza grupa wiekowa, tym częstsza potrzeba, by budzić podziw przy pomocy kosztownych zakupów. Potrzebę imponowania innym poprzez zakupy deklaruje:
Aby zrobić wrażenie na innych, młodzi ludzie najczęściej wydają pieniądze na ubrania, buty i akcesoria (16%) oraz prezenty (15%). Średnio aż 77% anektowanych przyznało, że później żałuje swoich decyzji.
Przed każdym większym zakupem zadaj sobie pytanie: „Dlaczego to robisz?”. Czy dlatego, że naprawdę chcesz i potrzebujesz danej rzeczy? A może dlatego, że określoną postawę lub wygląd narzuca Ci tzw. presja rówieśnicza albo towarzystwo, w którym się obracasz? Asertywność, szczególnie w młodym wieku, to trudna sztuka, ale można się jej uczyć. Warto trzymać się własnego systemu wartości. Przekonanie, że na szacunek zasługuje się przez to, kim się jest, to zwykle znacznie lepsza inwestycja niż kolejna para modnych sneakersów.
Wybierasz prezent na taką okazję jak: święta, urodziny, ślub, komunia, chrzciny czy rocznica? Pamiętaj, że we wszystkich zestawieniach najcenniejszych wartości w międzyludzkich relacjach dobra materialne plasują się na odległych pozycjach. Najważniejsze zawsze będą: poświęcony drugiej osobie czas, akceptacja, empatia, troska i umiejętność słuchania.
Dziel się swoimi celami finansowymi z przyjaciółmi i rodziną. Jeśli powiesz bliskim, że ograniczasz wydatki na niektóre aktywności, bo bardzo zależy Ci na odłożeniu np. na pierwszy samochód, najprawdopodniej uzyskasz ogromne wsparcie i zrozumienie. Zdejmie to z Ciebie przynajmniej część „społecznego nacisku”.
Z roku na rok maleje liczba Polaków, którzy kupują rzeczy tylko dlatego, że są one w promocji. Ale ich odsetek nadal jest duży.
Pamiętaj, że zakup produktów w okazyjnych cenach to często pozorna oszczędność. Skuszeni promocją, kupujemy artykuły, których w ogóle później nie wykorzystujemy lub które nie sprawiają nam większej radości. A kilka lub kilkanaście takich zakupów w miesiącu składa się na sumę, która znacznie obciąża domowy budżet.
Wiele komunikatów o promocjach ubranych jest w sformułowania: „Ostatnie dni wyprzedaży”, „Tylko do…”, „Zostały ostatnie sztuki” itp. Taki przekaz marketingowy ma wymóc na Tobie natychmiastową decyzję. Stwarza wrażenie, że jeśli nie zadziałasz od razu, umknie Ci nadzwyczajna szansa. W ten sposób tracisz możliwość spokojnego zastanowienia się, czy dany przedmiot naprawdę jest Ci potrzebny. I czy w ogóle go chcesz.
Bardzo pomocna może być metoda 30 dni. Nim klikniesz „Dodaj do koszyka”, odczekaj równo trzydzieści dni. Jeśli po upływie tego czasu nadal będziesz mieć ochotę, by tę rzecz kupić, zrób to bez wyrzutów sumienia.
Na Twoją skrzynkę mejlową, SMS-em i w formie wiadomości push każdego dnia trafia przynajmniej kilka informacji o atrakcyjnych promocjach. Jeśli często zdarza Ci się robić zakupy pod wpływem takich impulsów, wyłącz takie powiadomienia. Zyskasz więcej niż możesz stracisz przez spontaniczne wydatki.
Statystyki pokazują, że wiele niepotrzebnych, nieprzemyślanych, promocyjnych zakupów to efekt połączenia wolnego wieczoru i telefonu pod ręką. Jakkolwiek dziwnie to zabrzmi, to właśnie nuda odpowiada za większość nieplanowanych transakcji online. Spróbuj wypracować przyzwyczajenie, że internetowe sklepy odwiedzasz wyłącznie wtedy, kiedy rzeczywiście chcesz coś kupić. Nie rób tego tylko po to, by „pooglądać sobie ofertę”.
Zdarza Ci się znaczne przekroczyć wyznaczony budżet podczas wakacyjnego wyjazdu? To bardzo powszechne doświadczenie. Wypoczęci i zrelaksowani wydajemy pieniądze lżejszą ręką niż na co dzień.
Jeśli podejść do zagadnienia bardziej naukowo, to podlegamy wówczas wpływowi tzw. elastycznej księgowości umysłowej (ang. malleable mental accounting). Zjawisko polega na tym, że uzasadniamy wydatki bieżącymi okolicznościami i zapominamy o wcześniej podjętych ustaleniach finansowych.
Na nadmierne wydatki turystów wpływa także tzw. efekt FOMO - skrót od angielskiego fear of missing out, czyli lęk przed przegapieniem. Teoria zakłada, że przyczyną niekontrolowanego odpływu gotówki jest ciągły pęd za wrażeniami. A to z kolei podyktowane jest obawą, że ominie nas coś istotnego. Zasypani wakacyjnymi zdjęciami celebrytów i znajomych, sami chcemy tworzyć podobnej jakości wspomnienia. Korzystamy więc z kolejnych atrakcji, kupujemy kolejnego loda lub ciuchy, w których można zrobić sobie „fajne zdjęcia”.
Loty kupione w lutym? Hotel zarezerwowany w kwietniu? Bilety na atrakcje pobrane w maju…? W takich okolicznościach trudno będzie Ci policzyć, ile naprawdę kosztował Cię wyjazd. Lepiej zapłać za wszystkie związane z wakacjami aktywności w możliwie najkrótszym czasie.
Przed podróżą zapoznaj się z obowiązującą w danym kraju walutą. Nie przeliczaj kursu „w locie”, bo na 99% go nie doszacujesz. Zorientuj się także w lokalnych cenach, zwłaszcza jedzenia, transportu i rozrywki. Możesz skorzystać z kalkulatora płatności walutowych w bankowości internetowej – od razu zobaczysz też koszt przewalutowań. Pomoże Ci to wydawać pieniądze bardziej świadomie i rozważniej.
W ten sposób będzie Ci łatwiej śledzić bieżące wydatki. Sprawniej oszacujesz, ile gotówki lub pieniędzy z karty kredytowej możesz jeszcze wykorzystać.
Zerknij na historię transakcji w swojej aplikacji bankowej codziennie wieczorem. Jeśli jednego dnia przeholujesz, drugiego dnia przyhamuj. To pomoże Ci trzymać się ustalonego budżetu.
Wakacje są odskocznią od codzienności i nie musisz z tego rezygnować. Ale przesadne podniesienie stopy życiowej może rzutować na Twój całoroczny budżet. Jeśli przesadzisz, zamiast z radością, będziesz wspominać urlop z poczuciem winy.
Drobne wydatki: na kawę, przekąski lub obiady na mieście, subskrypcje, różne karty członkowskie itp. w skali miesiąca potrafią złożyć się na całkiem znaczącą kwotę.
Zobacz, które z nich są dla Ciebie ważne (przynoszą Ci satysfakcję), a które robisz zupełnie automatycznie i możesz rozstać się z nimi bez poczucia straty.
Zawsze chodzisz do pracy tą samą drogą i zawsze wstępujesz do tego samego sklepu po te same przekąski? Najłatwiej będzie Ci zerwać pierwsze ogniwo tego łańcucha, jeśli od czasu do czasu wybierzesz inną trasę.
Dzięki niej zaokrąglenie kwoty transakcji lub ustalony procent od kwoty wydatku będzie trafiać na Twoje konto Smart Saver. Szybko przekonasz się, jak wiele oszczędności mogą dać takie urwane końcówki.
Jeśli chcesz przezwyciężyć skłonność do zbyt dużych spontanicznych wydatków, przede wszystkim zaplanuj budżet. I konsekwentnie go realizuj. Osobom, które mają trudności z kontrolowaniem swoich finansów, zaleca się stosowanie tygodniowych, a nie miesięcznych planów.
Nie chodzi o to, by w ogóle rezygnować z przyjemności i prowadzić życie pełne wyrzeczeń. Ważne jest jednak, by przeznaczać na tę sferę nie więcej, niż wyznaczona kwota. Na przykład 30% miesięcznych dochodów, zgodnie z zasadą 50/30/20.
Uważne wydawanie pieniędzy zwiększa zadowolenie z zakupów i uszczelnia domowy budżet. W ten sposób poprawiasz swój psychiczny i finansowy komfort.
