Jak działagiełda

Kupując akcje, stajesz się współwłaścicielem danej firmy. Zarabiać możesz poprzez wzrost wartości firmy i ceny jej akcji (kupić taniej, sprzedać drożej), albo poprzez prawo do podziału zysku spółki w formie dywidendy (o ile spółka taki zysk wypracowała).

Może też być tak, że spółka nie miała zysku lub nie ma chętnych do kupowania jej akcji i kurs spada, a Ty posiadając akcje tej spółki możesz stracić część zainwestowanego kapitału. Dlatego tak ważny jest odpowiedni dobór akcji, w które chcesz zainwestować.

Kupując obligacje, pożyczasz pieniądze instytucji, która je wyemitowała. Tą instytucją może być:

• Skarb Państwa (obligacje skarbowe)
• spółka (obligacje korporacyjne)
• samorząd (obligacje samorządowe)

W zamian za pożyczenie pieniędzy emitent obligacji zobowiązuje się wypłacać określone oprocentowanie od pożyczonego kapitału w formie okresowych kuponów. Najczęściej, kupując obligacje, zarabiasz otrzymując odsetki, a same obligacje trzymasz aż do wykupu przez emitenta. Wybór obligacji wiąże się z ryzykiem wypłacalności emitenta. Najmniej ryzykowne są obligacje skarbowe emitowane przez Skarb Państwa. Jeśli wybierzesz obligacje korporacyjne, a spółka ogłosi bankructwo, to może ona nie wykupić swoich obligacji w terminie i nie odzyskasz zainwestowanych pieniędzy.

Ryzyko emitenta to szczególnie istotny element, na który trzeba zwrócić uwagę przy doborze obligacji. Istnieje też ryzyko poniesienia straty w wyniku wahań kursów jeśli zdecydujesz się sprzedać obligacje przed terminem wykupu.

W przypadku inwestowania w instrumenty finansowe istotnym czynnikiem jest dobór właściwego instrumentu.

ETFy (Exchange Traded Funds) to instrumenty łączące kilka lub kilkanaście akcji spółek notowanych na giełdzie w jeden koszyk. Dobór koszyków najczęściej opiera się o publikowane przez giełdę indeksy. W przypadku Giełdy w Warszawie, takim przykładem może być np. WIG20. Grupuje on 20 największych notowanych spółek giełdowych. Zamiast szukać najlepszej spółki, licząc na to że jej kurs najbardziej wzrośnie, można kupić ETF na taki indeks. Dzięki temu możesz zdywersyfikować swój portfel i ograniczyć ryzyko związane z doborem pojedynczych spółek, ale nie oznacza to, że całkowicie ograniczysz ryzyko poniesienia straty.

Produkty strukturyzowane (ETP – Exchange Traded Products) są to produkty, których cena zależy od wartości instrumentu bazowego np. akcji, akcji notowanych na rynkach zagranicznych, indeksów, surowców czy par walutowych. Dzięki temu masz możliwość inwestowania na polskiej giełdzie w instrumenty, które są notowane między innymi na giełdach zagranicznych. Produkty strukturyzowane oferują zróżnicowane ryzyko. Od pełnej gwarancji kapitału, poprzez częściową ochronę, do jej zupełnego braku.

Zyski lub straty w tych produktach też są różne. Dzięki temu masz większą szansę, że znajdziesz dla siebie instrument, który będzie odpowiadał Twoim potrzebom i apetytowi na ryzyko. Zanim zainwestujesz, zastanów się czy dobrze rozumiesz istotę działania produktów strukturyzowanych, bo zamiast osiągnąć zysk możesz utracić część zainwestowanych środków. Przykładem notowanych instrumentów ETP na giełdzie w Warszawie są certyfikaty Turbo oraz Faktor.

Kontrakty terminowe

Kontrakt terminowy to taki, którego wartość zależy od wartości innego instrumentu finansowego, nazywanego instrumentem bazowym. Instrumentem bazowym może być: akcja, obligacja, waluta lub też indeksy giełdowe np. WIG20.

Najczęściej kontrakty terminowe wykorzystywane są do spekulacji. Możesz obstawiać wzrost lub spadek instrumentu bazowego. Przy otwieraniu pozycji nie potrzebujesz mieć pełnej kwoty równej wartości instrumentu bazowego, który kupujesz, a jedynie jej ułamek nazywany depozytem zabezpieczającym. Wnoszenie depozytu zabezpieczającego zamiast pełnej kwoty wartości instrumentu bazowego sprawia, że kontrakty terminowe są instrumentem z dźwignią. Dźwignia może zwielokrotnić zysk, ale może również zwielokrotnić poniesioną stratę, przewyższającą zainwestowany kapitał.

Opcje

Opcja daje Ci prawo (lecz nie obowiązek) do nabycia lub sprzedaży danego dobra po z góry określonej cenie. Prawo to może być zrealizowane w dniu wygaśnięcia opcji (opcja europejska) lub w dowolnym dniu od daty zawarcia kontraktu opcyjnego do daty wygaśnięcia włącznie (opcja amerykańska), ew. w kilku ściśle określonych datach (opcja bermudzka). 

W przeciwieństwie do nabywcy, sprzedający opcję wystawca jest zobowiązany do sprzedania lub zakupu danego dobra od nabywcy opcji, jeżeli ten uzna, że chce z takiego prawa skorzystać (czyli uzna wykonanie opcji za opłacalne). W praktyce opcja zostaje zrealizowana, jeśli przewidywana przez inwestora cena jest lepsza niż cena oferowana na wolnym rynku w danym czasie. Zysk lub strata nabywcy opcji jest równa różnicy między ceną rynkową a ceną realizacji opcji. Pamiętaj też, że inwestując w opcje narażasz się na ryzyko utraty zainwestowanych środków.