Zaloguj
Załóż konto Zaloguj

Zakładasz firmę: jaki rodzaj działalności gospodarczej wybrać?

4 grudnia 2019
Ostatnia aktualizacja: 1 października 2024

Twoja działalność gospodarcza może przybrać różne formy prawne, z których każda będzie związana z innymi obowiązkami, szansami i ryzykiem. Sprawdź, na jakich zasadach może funkcjonować Twoja firma.

Młoda kobieta w warsztacie naprawczym

Rodzaje działalności gospodarczej

W polskim systemie prawnym wyróżnia się następujące formy prowadzenia działalności gospodarczej:

  • indywidualna działalność gospodarcza (tj. samozatrudnienie, jednoosobowa działalność gospodarcza)
  • spółka cywilna
  • spółki handlowe:
    • spółki kapitałowe (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjna)
    • spółki osobowe (spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna)

Czym się od siebie różnią?

  • odpowiedzialnością za zobowiązania
  • formą opodatkowania i prowadzoną księgowością
  • kapitałem wymaganym do założenia firmy
  • formą reprezentacji (tj. kto z firmy może reprezentować podmiot przed urzędem)
  • i urzędem, do którego powinny być zgłaszane wszelkie zmiany dotyczące Twojej firmy.
Ważna informacja

Warto wiedzieć

Załóż firmę z kontem firmowym i kontem VAT - w Moim ING. Już co trzeci przedsiębiorca w Polsce, który zakłada firmę w ten sposób, robi to z naszym bankiem. 

Jednoosobowa działalność gospodarcza

To prosty sposób na założenie i prowadzenie firmy. Odpowiednia dla osób fizycznych, wymaga jedynie zarejestrowania w CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) - możesz to zrobić przez internet - bezpośrednio na stronie CEIDG lub przez bankowość internetową.

Nie wymaga kapitału na start, a rodzaj prowadzenia księgowości zależy od sposobu opodatkowania.

Przedsiębiorca jest podatnikiem PIT i może być podatnikem VAT. Właściciel firmy odpowiada całym swoim majątkiem za jej zobowiązania finansowe i ma wyłączne prawo do reprezentowania swojej działalności.

Ważna informacja

Od czego zależy sposób prowadzenia księgowości?

Od formy prawnej, jaką ma Twoja firma oraz przychodu osiąganego w ciągu roku. 

Jakie są rodzaje spółek

Cywilna

Wymagana liczba założycieli Minimum dwóch wspólników (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne mające zdolność prawną)

Dokument założycielski

 Umowa w formie pisemnej

Wymogi dotyczące nazwy

 Gdy wspólnikami są osoby fizyczne, nazwa powinna zawierać co najmniej imiona i nazwiska wszystkich wspólników wraz z dodaniem nazwy „spółka cywilna", bądź skrótu (sc.)
Rejestracja Każdy wspólnik wpis do CEIDG, rejestr podmiotów gospodarki narodowej (REGON)    
Wymagany kapitał zakładowy     -
Forma prowadzenia księgowości     Uproszczona, jeśli wspólnikami są osoby fizyczne a w minionym roku przychody nie przekroczyły 2 mln euro. Księgowość pełna w pozostałych przypadkach    
Kto jest podatnikiem podatku dochodowego     Spółka nie ma osobowości prawnej. Podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy    
Organy     -
Reprezentacja Każdy wspólnik, chyba że umowa spółki przewiduje inne zasady    
Odpowiedzialność za zobowiązania     Solidarna odpowiedzialność wszystkich wspólników (obejmuje majątek spółki i majątki osobiste wspólników)    
Wynagrodzenie Wspólnicy mają prawo do równego udziału w zyskach    

 

Jawna

Wymagana liczba założycieli Minimum dwóch wspólników (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne mające zdolność prawną)

Dokument założycielski

 Umowa w formie pisemnej, chyba że wkładem wspólnika jest: nieruchomość (wtedy akt notarialny) lub przedsiębiorstwo (umowa z podpisami notarialnie poświadczonymi)

Wymogi dotyczące nazwy

 Powinna zawierać nazwisko przynajmniej jednego wspólnika albo firmę, a także oznaczenie  „spółka jawna" lub  „sp. j."
Rejestracja Krajowy Rejestr Sądowy (KRS). Możliwa rejestracja online w systemie S24
Wymagany kapitał zakładowy     -
Forma prowadzenia księgowości     Uproszczona, jeśli wspólnikami są osoby fizyczne a w minionym roku przychody nie przekroczyły 2 mln euro. Księgowość pełna w pozostałych przypadkach    
Kto jest podatnikiem podatku dochodowego     Spółka nie ma osobowości prawnej. Podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy    
Organy     -
Reprezentacja Każdy wspólnik, chyba że umowa spółki przewiduje inne zasady    
Odpowiedzialność za zobowiązania     Solidarna odpowiedzialność wszystkich wspólników (obejmuje majątek spółki i majątki osobiste wspólników)    
Wynagrodzenie Wspólnicy mają prawo do równego udziału w zyskach, a także do żądania corocznie wypłaty odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego

 

Partnerska

Wymagana liczba założycieli Minimum dwie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów (partnerzy)

Dokument założycielski

 Umowa w formie pisemnej, chyba że wkładem wspólnika jest: nieruchomość (wtedy akt notarialny) lub przedsiębiorstwo (umowa z podpisami notarialnie poświadczonymi)

Wymogi dotyczące nazwy

 Powinna zawierać nazwisko przynajmniej jednego partnera oraz zwrot  „i partner" albo „i partnerzy" albo „spółka partnerska" wraz z nazwą wolnego zawodu (np. „architekci"), skrót to "sp.p."
Rejestracja Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)
Wymagany kapitał zakładowy     -
Forma prowadzenia księgowości     Uproszczona, jeśli wspólnikami są osoby fizyczne a w minionym roku przychody nie przekroczyły 2 mln euro. Księgowość pełna w pozostałych przypadkach    
Kto jest podatnikiem podatku dochodowego     Spółka nie ma osobowości prawnej. Podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy    
Organy     Brak, ale można powołać zarząd
Reprezentacja
Każdy partner  
   
Odpowiedzialność za zobowiązania     Odpowiedzialność za zobowiązania jest rozgraniczona pomiędzy poszczególnych partnerów. W umowie spółki można jednak wskazać tych partnerów, którzy będą ponosili pełną odpowiedzialność    
Wynagrodzenie Udział każdego z partnerów jest równy, bez względu na rodzaj i wielkość wkładów. Partnerzy  mają prawo do żądania corocznie wypłaty odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego

 

Komandytowa

Wymagana liczba założycieli Minimum dwóch wspólników (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne mające zdolność prawną), w tym jeden komplementariusz (odpowiadający całym swoim majątkiem) i jeden komandytariusz (odpowiadający określoną w umowie kwotą)

Dokument założycielski

 Umowa w formie aktu notarialnego. Istnieje możliwość zarejestrowania spółki komandytowej w sposób uproszczony (tzw. S24), czyli zawarcie umowy spółki bez formy aktu notarialnego przez internet

Wymogi dotyczące nazwy

 Powinna zawierać nazwisko albo pełną nazwę firmy przynajmniej jednego komplementariusza a także oznaczenie  „spółka komandytowa" lub  „sp. k." Nazwa nie może zawierać nazwiska ani firmy komandytariusza
Rejestracja Krajowy Rejestr Sądowy (KRS). Możliwa rejestracja online w systemie S24
Wymagany kapitał zakładowy     -
Forma prowadzenia księgowości     Pełna    
Kto jest podatnikiem podatku dochodowego     Spółka nie ma osobowości prawnej. Podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy    
Organy     -
Reprezentacja Każdy komplementariusz może samodzielnie reprezentować spółkę. Każdy komandytariusz może reprezentować spółkę jako jej pełnomocnik
Odpowiedzialność za zobowiązania     Spółka odpowiada w pierwszej kolejności swoimi własnymi aktywami. Co najmniej jeden komplementariusz odpowiada całym majątkiem. Co najmniej jeden komandytariusz odpowiada do określonej w umowie kwoty   
Wynagrodzenie Udział każdego z komplementariuszy jest równy, bez względu na rodzaj i wartość wkładów, a udział każdego z komandytariuszy jest proporcjonalny do wkładu rzeczywiście wniesionego przez komandytariusza do spółki

 

Komandytowo-akcyjna

Wymagana liczba założycieli Minimum dwóch wspólników (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne mające zdolność prawną), w tym jeden komplementariusz (odpowiadający całym swoim majątkiem) i jeden akcjonariusz

Dokument założycielski

 Statut w formie aktu notarialnego

Wymogi dotyczące nazwy

 Powinna zawierać nazwisko albo pełną nazwę firmy przynajmniej jednego komplementariusza, a także oznaczenie  „spółka komandytowo-akcyjna" lub  „S.K.A." Nazwa nie może zawierać nazwiska ani firmy akcjonariusza
Rejestracja Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)
Wymagany kapitał zakładowy     50 000 zł. Wartość akcji to minimum 1 grosz
Forma prowadzenia księgowości     Pełna
Kto jest podatnikiem podatku dochodowego     Podatek dochodowy od osób prawnych – 19% lub 9% (preferencyjny dla nowych firm). Dodatkowo dywidenda opodatkowana według stawki 19% 
Organy     walne zgromadzenie; rada nadzorcza (jeśli w spółce jest więcej niż 25 akcjonariuszy)
Reprezentacja Każdy komplementariusz może samodzielnie reprezentować spółkę. Każdy akcjonariusz może reprezentować spółkę jako jej pełnomocnik   
Odpowiedzialność za zobowiązania     Spółka odpowiada w pierwszej kolejności swoimi własnymi aktywami. Komplementariusz odpowiada osobiście całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi komplementariuszami. Akcjonariusz nie odpowiada swoim majątkiem za zobowiązania spółki
Wynagrodzenie Komplementariusze oraz akcjonariusze uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki   

 

Z ograniczoną odpowiedzialnością

Wymagana liczba założycieli Minimum jeden założyciel (osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna mająca zdolność prawną). Założycielem nie może być wyłącznie jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dokument założycielski

 Umowa w formie aktu notarialnego (akt założycielski dla jednoosobowej spółki z o.o.). Istnieje możliwość zarejestrowania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w sposób uproszczony (tzw. S24), czyli zawarcie umowy spółki bez formy aktu notarialnego przez internet

Wymogi dotyczące nazwy

 Może być obrana dowolnie, ale musi zawierać określenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością" lub „spółka z o.o." lub „sp. z o.o."
Rejestracja Krajowy Rejestr Sądowy (KRS). Możliwa rejestracja online w systemie S24   
Wymagany kapitał zakładowy     5 000 zł. Wartość udziału to minimum 50 zł

Forma prowadzenia księgowości

 pełna
Kto jest podatnikiem podatku dochodowego     Podatek dochodowy od osób prawnych – 19% lub 9% (preferencyjny dla nowych firm). Dodatkowo dywidenda opodatkowana według stawki 19%   
Organy     zgromadzenie wspólników; zarząd; rada nadzorcza lub komisja rewizyjna albo oba te organy w przypadku spółek, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 zł, a wspólników jest więcej niż 25
Reprezentacja Spółkę reprezentuje zarząd. Jeśli zarząd jest wieloosobowy, do skutecznej reprezentacji konieczne jest współdziałanie dwóch członków zarządu lub członka zarządu i prokurenta (umowa spółki może inaczej określić sposób reprezentacji). Zarząd może również ustanowić pełnomocnika 
Odpowiedzialność za zobowiązania     Spółka odpowiada w pierwszej kolejności swoimi własnymi aktywami. Członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem   
Wynagrodzenie Wspólnicy mają prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów    

 

Akcyjna

Wymagana liczba założycieli Minimum jeden założyciel (osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna mająca zdolność prawną). Założycielem nie może być wyłącznie jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Dokument założycielski

 Statut w formie aktu notarialnego

Wymogi dotyczące nazwy

 Może być obrana dowolnie, ale musi zawierać określenie spółka akcyjna, SA lub S.A.
Rejestracja Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)   
Wymagany kapitał zakładowy     100 000 zł. Wartość akcji to minimum 1 grosz
Forma prowadzenia księgowości     Pełna  
Kto jest podatnikiem podatku dochodowego     Podatek dochodowy od osób prawnych – 19% lub 9% (preferencyjny dla nowych firm). Dodatkowo dywidenda opodatkowana według stawki 19%
Organy     walne zgromadzenie akcjonariuszy, zarząd, rada nadzorcza
Reprezentacja Spółka może być reprezentowana przez zarząd. Jeśli zarząd jest wieloosobowy, do skutecznej reprezentacji konieczne jest współdziałanie dwóch członków zarządu lub członka zarządu i prokurenta (statut spółki może inaczej określić sposób reprezentacji). Zarząd może również ustanowić pełnomocnika
Odpowiedzialność za zobowiązania     Spółka odpowiada swoimi własnymi aktywami. Akcjonariusze ponoszą jedynie ryzyko utraty posiadanych akcji spółki   
Wynagrodzenie Akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, który został przeznaczony przez walne zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom. Zysk rozdziela się w stosunku do liczby akcji   

 

Kiedy biznes narzuca formę działalności gospodarczej

Są takie rodzaje działalności, jak np. uprawa niektórych roślin i zwierząt lub biznes ubezpieczeniowy, które nie są przewidziane do rejestracji w CEIDG i konieczne jest zgłoszenie ich do KRS. Czasem dodatkowo ustawa narzuca formę prowadzonej działalności - np. w przypadku banków.

Kiedy indziej to kompetencje osób tworzących spółkę pociągają za sobą określoną podmiotowość prawną. Np. w spółkach partnerskich wspólnikami mogą być jedynie przedstawiciele wolnych zawodów, np. radcowie prawni, lekarze, itd. 

Jeśli nie wiesz, czy wybrany przez ciebie rodzaj działalności podlega dodatkowym wymogom, sprawdź to w wyszukiwarce kodów PKD.

Tekst nie ma charakteru doradztwa podatkowego - ING Bank Śląski S.A. nie świadczy usług w tym zakresie. W przypadku pytań i wątpliwości dotyczących Państwa sytuacji podatkowej, prosimy o skontaktowanie się z niezależnym doradcą podatkowym.

Tekst powstał w oparciu o materiały z serwisu informacyjno-usługowego dla przedsiębiorców www.biznes.gov.pl przy Ministerstwie Rozwoju.

logo serwisu biznes.gov.pl